Diyarbakır'da son zamanlarda art arda yaşanan sarsıntılar, kent sakinlerinde haklı bir endişe yarattı. Yerin dibinden gelen o uğultu, insanın içini kemiriyor doğrusu. Peki bu depremler bize ne anlatıyor?
Aslında Diyarbakır, genel olarak sağlam bir zemine sahip. Fakat -her yerde olduğu gibi- istisnalar kaideyi bozuyor. Özellikle Dicle ile Silvan ilçeleri... Buralar adeta kentin sismik açıdan en nazik bölgeleri.
Zemin Sınıflandırması: Kim Sağlam, Kim Riskli?
Jeologların dilinden düşürmediği bir gerçek var: Diyarbakır'ın büyük bölümü sağlam kaya zemin üzerinde yükseliyor. Ama işte o 'ama'lar insanı düşündürüyor.
- Dicle İlçesi: Alüvyon zemin yapısıyla dikkat çekiyor. Suya doymuş bu zeminler, deprem anında sıvılaşma riski taşıyor. Yani binanız sağlam olsa bile zemin ayaklarınızın altından kayabilir.
- Silvan: Benzer şekilde alüvyon karakterli zemin yapısı bulunuyor. Tarihi güzellikleri kadar sismik hassasiyeti de konuşuluyor.
Öte yandan, Çermik ve Çüngüş ilçeleri ise kentin gururu sayılır. Sanki doğa onlara özel bir koruma kalkanı vermiş gibi. Bu ilçelerdeki sağlam kaya zemin, deprem dalgalarını adeta yutan bir sünger gibi.
Fay Hatları: Kentin Sismik Yüzüğü
Diyarbakır'ı çepeçevre saran fay hatları, kentin jeolojik kaderini belirliyor. Doğu Anadolu Fay Zonu'nun etkisi altındaki kent, sismik açıdan oldukça hareketli bir bölgede yer alıyor.
Bingöl'den Elazığ'a uzanan bu fay sistemi, Diyarbakır'ın kapısında nöbet tutan dev bir bekçi gibi. Ve maalesef bu bekçi zaman zaman uyanıyor.
Peki Ne Yapmalı?
Uzmanların söylediği bir şey var ki, kulaklara küpe olmalı: "Zeminin sağlam olması, riskin sıfır olduğu anlamına gelmez." Yani iş sadece nerede oturduğunuzda bitmiyor.
- Bina kalitesi en az zemin kadar önemli. 1999 öncesi yapılan binalar özellikle riskli.
- Zemin etüdü yaptırmak artık lüks değil, zorunluluk.
- Deprem sigortası (DASK) hayat kurtarıcı nitelikte.
Sonuç olarak... Diyarbakır genel anlamda şanslı iller arasında sayılır. Ama doğanın dilinden anlamak, onun uyarılarını ciddiye almak gerekiyor. Unutmayın, deprem değil, hazırlıksız olmak öldürür.
