Washington'dan gelen son hamle, Avrupa başkentlerinde adeta soğuk duş etkisi yarattı. Amerikan yönetimi, Ukrayna'ya gönderilmek üzere Avrupa'ya sattığı silahların fiyatlarına ciddi bir artış getirme kararı aldı. Bu durum, özellikle Rusya-Ukrayna savaşının yol açtığı küresel gerilim ortamında oldukça şaşırtıcı bulundu.
Aslında olan biten oldukça basit: ABD savunma şirketleri, Avrupalı müttefiklerine sattıkları silahları şimdi çok daha pahalıya satıyor. Gerekçe mi? Üretim maliyetlerindeki artış ve Ukrayna'ya yapılacak sevkiyatların lojistik zorlukları. Ancak bu açıklamalar, Avrupa'da pek de sıcak karşılanmış değil.
Fiyat Artışının Detayları
Zam oranları %15 ile %50 arasında değişiyor. En çok zam yapılan ürünler ise tanksavar füzeleri, hava savunma sistemleri ve askeri iletişim ekipmanları. Bir Alman yetkilinin dediği gibi: "Bu, dostlar arasında yapılacak bir hareket değil."
Peki ya Avrupalıların tepkisi? Oldukça sert. Brüksel'deki bir diplomatın ifadesiyle: "Savaştan kar etmeye çalışmak, müttefiklik ruhuna aykırı." Fransız ve Alman savunma bakanlıklarından gelen açıklamalar da benzer tonlarda.
Stoklar ve Lojistik Sorunlar
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), bu kararın "zorunlu" olduğunu iddia ediyor. Resmi açıklamaya göre, Ukrayna'ya yapılan yardımlar nedeniyle Amerikan stokları azalmış ve yeni üretim maliyetleri artmış. Ancak Avrupalı analistler, bu açıklamaya şüpheyle yaklaşıyor.
Bir İngiliz savunma uzmanının dediği gibi: "Bu, klasik bir arz-talep manipülasyonu. Avrupa'nın acil ihtiyacını fırsata çevirmeye çalışıyorlar."
Uluslararası Tepkiler
Olayın siyasi boyutları da var elbette. NATO içindeki bu gerilim, ittifakın geleceği açısından da soru işaretleri yaratıyor. Bazı Avrupalı diplomatlar, "Artık kendi savunma sanayimizi güçlendirmeliyiz" diyor.
Öte yandan, Amerikan şirketlerinin hisse senetlerinde yaşanan yükseliş de dikkat çekici. Lockheed Martin ve Raytheon gibi devlerin hisseleri, son haftalarda önemli ölçüde değer kazandı.
Peki ya Türkiye'nin pozisyonu? Ankara, hem Washington hem de Brüksel ile dengeli ilişkilerini sürdürme çabasında. Türk yetkililer, konuya temkinli yaklaşıyor ve "müttefikler arası diyaloğun" önemini vurguluyor.
Sonuç olarak, bu gelişme uluslararası ilişkilerdeki dengeleri yeniden düşünmemizi gerektiriyor. Savaş zamanında bile ticari çıkarlar ön planda olabiliyor demek ki. İnsan ister istemez düşünmeden edemiyor: Müttefiklik bu mudur?
