Dünya haritalarına bakarken hiç Afrika'nın size olduğundan küçük göründüğünü düşündünüz mü? Cevabınız evetse, yalnız değilsiniz—aslında haklısınız da. Geleneksel haritalarımız, kıtaların gerçek boyutlarını acımasızca çarpıtıyor ve Afrika bu durumdan en çok etkilenenlerin başında geliyor.
Peki bu nasıl oluyor? İşin sırrı, 1569'da Gerardus Mercator'un gemiciler için geliştirdiği meşhur Mercator projeksiyonunda yatıyor. Küreyi düz bir yüzeye yaymak için kullanılan bu matematiksel hile, ekvatora uzaklaştıkça her şeyi olduğundan büyük gösteriyor. Grönland'ın Afrika'dan büyük göründüğü o ünlü yanılsamayı hatırladınız mı? Gerçekte Afrika, Grönland'ın tam 14 katı büyüklüğünde!
Gerçek Boyutlar Şok Edici
Afrika devasa. Öyle ki; Çin, Hindistan, ABD'nin tamamı ve hatta Japonya gibi ülkeleri içine alabilecek kadar büyük. Gelgelelim Mercator haritaları, Afrika'yı gerçekte olduğundan çok daha ufak, Kuzey ülkelerini ise devleştiriyor. Bu sadece bir coğrafi hata değil, aynı zamanda derin bir algı sorunu.
Afrikalı liderler ve aydınlar artık bu duruma sessiz kalmıyor. 'Biz bu kadar küçük değiliz!' diyerek uluslararası platformlarda farkındalık kampanyaları başlatıyorlar. İtirazlarının odak noktası, eğitim sistemlerinde ve resmi kurumlarda kullanılan haritaların değişmesi.
Peki Doğrusu Ne?
Mercator'a alternatif arayışları onlarca yıldır sürüyor. Gall-Peters projeksiyonu, alanları doğru oranlarla göstermeyi vaat ediyor—fakat bu sefer de kıta şekilleri bir hayli bozuluyor. Robinson, Winkel-Tripel gibi diğer projeksiyonlar ise bir uzlaşma sunmaya çalışıyor. Doğruyu söylemek gerekirse, mükemmel bir düz harita yapmak, bir portakal kabuğunu düz bir şekilde soymaya benziyor—ne yaparsanız yapın bir yerlerden taviz vermek zorundasınız.
Fakat Afrika'nın sesi çok net: Tarihsel olarak zaten pek çok açıdan yanlış temsil edilen bir kıta, bir de haritalarda küçültülmemeli. Bu, sadece bir harita meselesi değil; özgüven, kimlik ve küresel dengelerle ilgili çok daha derin bir mesele.
Bir dahaki sefere bir dünya haritasına baktığınızda, gözünüzün önüne gerçek boyutları getirmeye çalışın. Belki de o zaman Afrika'nın dünya sahnesindeki gerçek, devasa yerini daha iyi anlayabiliriz.
