İran'ın göç politikaları son dönemde adeta bir deprem etkisi yarattı. Yetkililerin açıkladığı verilere göre, sadece 5 ayda tam 1.2 milyon düzensiz Afgan göçmen ülkelerine geri gönderildi. Bu rakam, bölgedeki göç hareketliliğinin ne denli yoğun olduğunu gözler önüne seriyor.
Konuyla ilgili bir açıklama yapan İran İçişleri Bakanlığı, "Göçmenlerin geri dönüş sürecini hızlandırdık" ifadelerini kullandı. Ancak bu sürecin nasıl işlediği ve göçmenlerin hangi koşullarda ülkelerine döndüğü hala tartışma konusu. Kimi insan hakları örgütleri, uygulamaların sert olduğunu iddia ediyor.
Geri Dönüşler Artıyor
Son yıllarda Afganistan'dan İran'a kaçak yollarla giriş yapan göçmen sayısında ciddi bir artış yaşanmıştı. Ekonomik sıkıntılar ve siyasi istikrarsızlık, Afgan vatandaşlarını komşu ülkelere yönlendiriyor. Fakat İran'ın son hamlesi, bu akışı tersine çevirmiş gibi görünüyor.
Peki, bu kadar kısa sürede bu kadar çok insan nasıl geri gönderildi? Yetkililer, "Sınır kontrollerini sıklaştırdık ve yasa dışı geçişleri engelledik" diyor. Ama işin arka planında başka dinamikler de olabilir mi? Örneğin, İran'ın ekonomik durumu ya da iç politikadaki gerilimler bu kararı etkilemiş olabilir mi?
İnsan Hakları Endişeleri
Geri gönderilen göçmenlerin durumu ise hala belirsizliğini koruyor. Afganistan'da halihazırda devam eden kriz, bu insanların ülkelerinde neyle karşılaşacağı konusunda endişe yaratıyor. Bazı uluslararası kuruluşlar, İran'ı "geri göndermeme ilkesini ihlal etmekle" suçluyor.
Öte yandan, İran yetkilileri bu iddiaları reddediyor ve "Göçmenler kendi rızalarıyla ülkelerine dönüyor" açıklamasını yapıyor. Tabii bu açıklama, geri dönüşlerin ne kadar "gönüllü" olduğu sorusunu akıllara getiriyor.
Sonuç olarak, İran'ın bu hamlesi bölgedeki göç dengelerini değiştirebilir. Türkiye ve diğer komşu ülkelerin bundan nasıl etkileneceği ise merak konusu. Göçmen hareketliliği, önümüzdeki dönemde de gündemin üst sıralarında yer alacak gibi görünüyor.
