Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, ulaşımdan kaynaklanan hava kirliliğini azaltmak amacıyla hayata geçirdiği EGEDES projesi ile etkili sonuçlar almaya devam ediyor. 2018 yılında 81 ilde uygulamaya konulan sistem, egzoz gazı emisyon ölçüm işlemlerini dijitalleştirerek denetimleri hızlandırıyor ve trafik akışını aksatmadan kaçak araçları tespit ediyor.
ASELSAN Teknolojisi ile Akıllı Denetim
EGEDES projesinin bel kemiğini, ASELSAN ile birlikte geliştirilen ileri teknoloji sistemler oluşturuyor. Bu sistemler, yollarda seyir halindeyken araçların plakasını anında tanıyor ve geçerli bir egzoz emisyon ölçüm belgesi olup olmadığını sorguluyor. Araç görüntüsü ile birlikte hazırlanan rapor sayesinde, muayenesiz araçların tespiti saniyeler içinde gerçekleşebiliyor.
Denetimlerde kullanılan Mobil Plaka Tanıma Sistemi (MPTS) cihazları, 81 ildeki bakanlık müdürlüklerine ait araçlara monte edilmiş durumda. Bu denetim araçları ister yol kenarında sabit dursun, ister trafikte seyir halinde olsun, egzoz emisyon ölçümü yaptırmamış araçları kolayca belirleyebiliyor.
2025 Yılı Denetimleri ve Ağır Ceza Sonuçları
Bakanlık, 2025 yılı içinde gerçekleştirdiği yoğun denetim kampanyasının sonuçlarını açıkladı. Yıl boyunca toplam 20 bin 211 araç kontrol edildi ve egzoz muayenesi yaptırmayan araç sahiplerine 13 milyon 755 bin 765 Türk Lirası idari para cezası uygulandı.
Bu cezalardan elde edilen gelirin tamamı, çevrenin korunması ve iklim değişikliği ile mücadele çalışmaları kapsamında kullanılıyor. Böylece kural ihlali yapanlardan alınan cezalar, doğrudan temiz bir çevre ve daha sağlıklı bir gelecek için yatırıma dönüştürülmüş oluyor.
Egzoz Muayenesi Zorunlulukları
Peki hangi araçlar, ne sıklıkla egzoz emisyon ölçümü yaptırmak zorunda? Mevcut mevzuata göre:
- Hususi ve resmi otomobiller ilk 3 yılın sonunda ve devamında her 2 yılda bir,
- Ticari araçlar (kamyon, kamyonet, otobüs, taksi vb.) ise ilk 1 yılın sonunda ve devamında her yıl ölçüm yaptırmakla yükümlü.
EGEDES projesi, bu zorunluluğa uymayan ve çevreye daha fazla kirletici salan araçları, geleneksel yöntemlere kıyasla çok daha etkin bir şekilde tespit ederek, hem hava kalitesinin iyileştirilmesine katkı sağlıyor hem de vatandaşların kurallara uymasını teşvik ediyor.
