Osmanlı döneminin en önemli mutasavvıflarından biri olan Aziz Mahmud Hüdayi, günümüzde hem türbesi hem de bıraktığı manevi mirasla binlerce kişi tarafından ziyaret edilmeye ve anılmaya devam ediyor.
Bir Asra Yakın Ömür: Aziz Mahmud Hüdayi'nin Hayat Hikayesi
1541 yılında Koçhisar'da doğan Aziz Mahmud Hüdayi, asıl adı Mahmud olan büyük bir İslam alimidir. Çocukluk yıllarını Sivrihisar'da geçiren Hüdayi, medrese eğitimini tamamladıktan sonra hocası Nazırzade ile birlikte kadılık görevlerini yerine getirmiştir.
1628 yılında Üsküdar'da vefat eden Hüdayi, neredeyse bir asır süren ömrü boyunca tam sekiz Osmanlı padişahı dönemine tanıklık etmiştir. Cüneyd-i Bağdadi Hazretlerinin neslinden geldiği için 'Seyyid' olarak bilinmektedir.
Celvetiyye Tarikatı ve Manevi Mirası
Aziz Mahmud Hüdayi, Şeyhülislam Hoca Sadeddin Efendi'nin daveti üzerine İstanbul'a gelmiş ve burada bir dergah kurmuştur. Kısa sürede geniş bir kitleye hitap eden Hüdayi, Celvetiye tarikatının kurucusu olarak tarihe geçmiştir.
İbnü'l Arabi'nin sistemleştirdiği Vahdet-i Vücud anlayışına bağlı kalan Hüdayi, bibliyografyalarda Kutbü'l-Aktab, Sahib-i Zaman ve Mürşid-i Kamil gibi isimlerle anılmıştır.
Ölümsüz Eserleri ve Edebi Kişiliği
Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı'nın önemli şairleri arasında yer alan Aziz Mahmud Hüdayi, hem hece hem de aruz vezniyle şiirler kaleme almıştır. Eserlerini Türkçe ve Arapça olarak yazan Hüdayi'nin en önemli Türkçe eserleri şunlardır:
- Divan-ı İlahiyat: Tasavvufi nasihatler içeren eseri
- Tarikatname: Dervişliğin tüm adap ve erkanını anlatan kılavuz
- Tezakir-i Hüdai: I. Ahmet'e gönderilen mektup ve tezkirelerin toplandığı eser
- Ecvibe-i Mutasavvıfane: Tasavvuf sorularına verdiği cevaplar
- Nasayih ve Mevaız: Çeşitli nasihat ve vaaz derlemeleri
- Mi'raciye: Mi'rac olayını anlatan mensur risale
Arapça olarak kaleme aldığı Vakıat, Tecelliyat, Nefaisü'l Mecalis ve Habbetü'l Mahabbe gibi eserleri de bulunmaktadır. Fethu'l Bab ve Refu'l Hisap adlı eserinde ise insanlığın yaradılışı konusunu ele almıştır.
Günümüzde Üsküdar'da bulunan türbesi ve tekkesi, manevi arayış içindeki binlerce kişi için önemli bir ziyaretgah olmaya devam etmektedir. Hem eserleri hem de sohbetleriyle ümmet için bir feyz kaynağı olan Aziz Mahmud Hüdayi, Osmanlı tasavvuf geleneğinin en önemli temsilcilerinden biri olarak tarihteki yerini korumaktadır.
