Filistin Turizm ve Tarihi Eserler Bakanlığı, Gazze Şeridi'nde ateşkesin sağlanmasının ardından, bölgenin en eski camisi olan tarihi Büyük Ömer Camii'nde restorasyon çalışmalarının başladığını duyurdu. 7 Ekim 2023'te başlayan İsrail saldırılarında ciddi hasar alan cami, Filistin'in üçüncü en büyük ibadethanesi konumunda.
Restorasyon Zorlu Koşullarda İlerliyor
Çalışmaları denetleyen Mühendis Hosni Al-Mazloum, İsrail'in saldırılarında Gazze genelindeki tarihi ve arkeolojik alanları sistematik olarak hedef aldığını belirtti. Al-Mazloum, Büyük Ömer Camii'nin yanı sıra Paşa Sarayı, Elyazmaları Dairesi ve Gazze Belediye Başkanlığı binası gibi birçok önemli yapının da saldırılardan nasibini aldığını ifade etti.
Al-Mazloum, "Gazze’deki tarihi yapıların büyük bölümü, Eski Şehir bölgesinde yer alıyor. Bu yapıların çoğu ya doğrudan bombalandı ya da ağır dolaylı hasar gördü" dedi. Büyük Ömer Camii'nin ilk kez zarar görmediğini, ancak son savaştaki yıkımın boyutunun daha önce görülmemiş olduğunu vurgulayan Al-Mazloum, Filistin’deki en eski İslami yapının yüzde 60’ından fazlasının yıkıldığını sözlerine ekledi.
Restorasyon ekiplerinin aşırı zor şartlarda çalıştığının altını çizen Al-Mazloum, "Çok sınırlı imkanlarla çalışıyoruz. Kullandığımız en temel araç gereçler bile neredeyse bulunamıyor. Kırıldıklarında onları onarma şansımız da yok" ifadelerini kullandı.
Büyük Ömer Camii'nin Tarihi Önemi
Gazze’nin en eski camisi olan Büyük Ömer Camii, diğer adıyla Gazze Ulu Camii, kentin "Eski Şehir" bölgesinin merkezinde, geleneksel bir pazar alanının yakınında bulunuyor. Cami, yaklaşık bin 600 metrekarelik bir alana yayılıyor. Yapı, 410 metrekarelik kapalı ibadet alanı ve binlerce kişiyi ağırlayabilen bin 190 metrekarelik açık avludan oluşuyor.
Büyük Ömer Camii, Kudüs’teki Mescid-i Aksa ve Akka’daki Cezzar Ahmed Paşa Camii’nden sonra Filistin’in 3. en büyük camisi olarak kabul ediliyor. Bu özelliği ile bölgenin dini ve kültürel mirası açısından büyük önem taşıyor.
Gazze'deki Kültürel Mirasın Durumu
İsrail’in Ekim 2023'te başlattığı geniş çaplı saldırılar, Gazze genelinde sadece can kayıplarına ve altyapının yıkılmasına değil, aynı zamanda kültürel mirasın da büyük ölçüde tahrip olmasına yol açtı. Gazze Hükümeti Medya Ofisi’nin verilerine göre, İsrail ordusu bölgede bulunan 325 arkeolojik ve kültürel miras alanından 208’ini tahrip etti.
Bu saldırılar, Gazze'nin hafızasını ve kimliğini temsil eden tarihi yapıları hedef alarak, bölgenin geçmişiyle olan bağlarını koparmayı amaçlıyor. Büyük Ömer Camii'nde başlayan restorasyon çalışmaları, bu kültürel yıkıma karşı verilen mücadelenin ve direnişin bir sembolü olarak görülüyor.
