Kur'an-ı Kerim, Müslümanlar için yalnızca bir hidayet rehberi değil, aynı zamanda en güzel dua örneklerini barındıran bir hazinedir. İçerisinde doğrudan dua mahiyetinde iki yüz kadar ayet bulunurken, tesbih, hamd ve istiğfar gibi konular da kulun Allah'a yönelişini ifade eder. Bu dualar, inananların her halükârda Rablerine nasıl niyaz edeceklerini gösteren bir yol haritası niteliğindedir.
Kur'an'ın Önemli Dua Ayetleri ve Türkçe Anlamları
Kur'an-ı Kerim'de yer alan bazı ayetler, doğrudan birer dua metni olarak okunabilir. Hz. Ömer ve Hz. Ali'den (r.a.) rivayet edildiğine göre, her ikisi de "Aklı başında bir adam görmezdim ki, Bakara Sûresi'nin sonundaki bu âyetleri okumadan uyusun!" demişlerdir. Bu, söz konusu ayetlerin ehemmiyetini ortaya koymaktadır.
İşte Kur'an'da sıkça başvurulan dua ayetlerinden bazıları:
Bakara Suresi 2:186: "Kullarım sana beni sorduğunda, de ki: Ben çok yakınım. Bana dua edenin, dua ettiği anda dileğine karşılık veririm. O halde onlar da benim davetime uysunlar ve bana iman etsinler ki doğru yolu bulalar." Bu ayet, Allah'ın kullarına olan yakınlığını ve dualara icabet edeceğini vurgulaması açısından son derece önemlidir.
A’raf Suresi 7:56: "Ey Rabbimiz! Bize dünyada da bir iyilik ver, ahirette de bir iyilik ver ve bizi cehennem azabından koru." Dünya ve ahiret dengesini kuran bu dua, müminlerin sıkça okuduğu niyazlardandır.
Fatiha Suresi 1:1-7: "Hamd, Âlemlerin Rabbi, Rahman, Rahim, hesap ve ceza gününün (ahiret gününün) maliki Allah'a mahsustur. (Allahım!) Yalnız sana ibadet ederiz ve yalnız senden yardım dileriz. Bizi doğru yola, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet; gazaba uğrayanlarınkine ve sapıklarınkine değil." Fatiha, her rekâtta okunan ve bir dua olarak kabul edilen temel bir suredir.
Peygamberlerin Örnek Duaları
Kur'an-ı Kerim, peygamberlerin yaptığı dualara da geniş yer vererek müminlere örnekler sunar. Bu dualar, zorluk anlarında, tevbe ederken veya Allah'tan bir lütuf isterken nasıl yakarılacağının canlı örnekleridir.
Hz. Adem ve Hz. Havva'nın Duası (A'râf, 7/23): "Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka hüsrana uğrayanlardan oluruz." Bu dua, tevbe ve istiğfarın en özlü ifadelerinden biridir.
Hz. İbrahim'in Duaları: Hz. İbrahim (a.s.), Kur'an'da dualarına en çok yer verilen peygamberlerdendir. "Rabbim! Bana salihlerden bir evlat bağışla" (es-Sâffât, 37/100) ve "Rabbimiz! Bizi sana teslim olanlardan kıl, neslimizden de sana itaat eden bir ümmet çıkar" (el-Bakara, 2/128) şeklindeki niyazları, hem dünyevi hem de uhrevi istekler için bir model teşkil eder.
Hz. Musa'nın Duası (Tâhâ, 20:25-35): Tebliğ görevini üstlenirken yaptığı "Rabbim! Göğsümü aç, genişlet. İşimi kolaylaştır. Dilimden düğümü çöz ki sözümü anlasınlar..." şeklindeki duası, zor bir vazife öncesinde Allah'tan yardım dilemenin güzel bir örneğidir.
Hz. Eyyub'un Duası (el-Enbiyâ, 21:83): "(Rabbim!) Şüphesiz bu dert (hastalık) bana dokundu. Sen, merhametlilerin en merhametlisisin." Bu kısa ve içten yakarış, hastalık ve sıkıntı anlarında duanın nasıl olması gerektiğini gösterir.
Hz. Yunus'un Duası (el-Enbiyâ, 21:87): "Senden başka ilah yoktur. Seni eksikliklerden uzak tutarım. Gerçekten ben zalimlerden oldum!" Karanlıklar içinde yapılan bu dua, bütün müminlerin dilinde bir tevbe ve istiğfar niyazı olmuştur.
Duanın Adabı ve Önemi
Kur'an-ı Kerim, duanın yalnızca darlık anlarına hasredilmemesi gerektiğini vurgular. Yunus Suresi 12. ayette insanın sıkıntıya düşünce her halde dua ettiği, fakat sıkıntı kalkınca sanki hiç dua etmemiş gibi davrandığı bildirilerek, duanın sürekliliğine işaret edilir.
Ayrıca, dua ederken sadece kendisi için değil, anne-baba, eş, çocuklar ve tüm müminler için de niyazda bulunmak teşvik edilir. El-İsrâ Suresi 24. ayette ebeveyne, el-Furkân Suresi 74. ayette salih eş ve evlatlara, el-Haşr Suresi 10. ayette ise tüm inanan kardeşlere yapılacak dualar örnek gösterilir.
Sonuç olarak, Kur'an-ı Kerim'deki dualar, müminin hayatının her anına rehberlik eder. Bakara Suresi'nin son iki ayeti (285-286) başta olmak üzere, peygamberlerin yakarışları ve doğrudan dua ayetleri, Allah ile kul arasındaki en samimi iletişim kanalını oluşturur. Elmalılı Hamdi Yazır'ın da işaret ettiği gibi, bu duaların anlamlarını duyan, anlayan ve gereğini yerine getiren kullardan olmak temennisiyle.
