Gözler bir anda diplomasi sahnesine çevrildi. İsrail Dışişleri Bakanı'nın eşi Sara Cohen'in Moskova'ya yaptığı o beklenmedik ziyaret, adeta soğuk savaş döneminden fırlamış bir casus filmi gibi başladı. Ama işin aslı göründüğünden çok daha karmaşıktı.
Rus yetkililerle yapılan görüşmelerde aslında ne konuşuldu? Bu sorunun cevabı, Ortadoğu'nun geleceğini şekillendirebilecek nitelikte.
Ziyaretin Arkasındaki Gerçek Nedenler
Resmi açıklamalar her zaman olduğu gibi yüzeysel kaldı. Fakat diplomasi dünyasını yakından tanıyanlar, bu tür ziyaretlerin altında genellikle buzdağının görünmeyen kısmının yattığını bilir. Sara Cohen'in Rusya'ya gitmesi -bana kalırsa- tamamen 'zorunluluk' temeline dayanıyordu.
Uluslararası ilişkilerde bazen görünürdeki nedenler, gerçek nedenlerin sadece küçük bir parçasıdır. Bu ziyaret de öyleydi işte. Rusya'nın bölgede artan etkisi, İsrail'in güvenlik endişeleri ve tarafların birbirine gönderdiği mesajlar... Hepsi bu 'sıradan' aile ziyaretinin arka planında sessizce dans ediyordu.
Diplomasinin Gölgedeki Yüzü
Geleneksel diplomasi kanalları tıkandığında, devreye genellikle 'gayriresmi' temaslar giriyor. Sara Cohen'in ziyareti de tam olarak bu kategoriye oturuyor bence. Resmi söylemlerin ötesinde, tarafların birbirlerinin nabzını yoklamak istediği açık.
Rus yetkililerle yapılan görüşmelerde -eminim ki- masanın altından çok şey geçti. Bölgesel güvenlik, Suriye'deki gelişmeler, hatta belki de İran'ın nükleer programı... Bütün bu konular, resmi kayıtlara geçmeyen sohbetlerin gizli gündem maddeleriydi.
İsrail-Rusya İlişkilerinin Geleceği
Peki bu ziyaret ne anlama geliyor? Bana sorarsanız, İsrail için Rusya ile diyaloğu sürdürmek artık lüks değil, zorunluluk. Bölgedeki dengeler öyle hızlı değişiyor ki, hiç kimse kapıları tamamen kapatma lüksüne sahip değil.
- Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığı
- İran'ın bölgedeki artan etkisi
- Uluslararası enerji piyasalarındaki dalgalanmalar
- Bölgesel güvenlik mimarisindeki değişimler
Tüm bu faktörler, İsrail'i Rusya masasında oturmaya mecbur bırakıyor. Sara Cohen'in ziyareti de bu gerçeğin diplomatik bir tezahürüydü adeta.
Sonuç Yerine
Diplomasi bazen satranç oynamak gibidir - görünen hamleler her zaman gerçek niyeti yansıtmaz. Sara Cohen'in Moskova ziyareti de bu minvalde değerlendirilmeli. Zorunlulukların gölgesinde şekillenen bir diplomatik temas olduğu aşikar.
Belki de asıl soru şu: Taraflar bu ziyaretten ne elde etmeyi umuyordu? Cevabını zaman gösterecek ama bir şey kesin: Ortadoğu diplomasisinde hiçbir şey göründüğü gibi değil.
