Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Rusya ile devam eden savaşı sona erdirmek amacıyla ABD ile yürütülen barış müzakerelerinde ele alınan 20 maddelik bir planı kamuoyuna duyurdu. Zelenskiy, bu planı "savaşı sona erdirmenin ana çerçevesi" olarak nitelendirdi.
Planın Temel Taşları ve Güvenlik Garantileri
Zelenskiy'nin açıkladığı plan, Moskova yönetimine resmi olarak gönderildi. Planın en dikkat çeken unsurlarından biri, güçlü güvenlik garantileri mekanizması. Buna göre, Rusya'nın gelecekte Ukrayna'ya yönelik yeni bir işgal girişiminde bulunması halinde, ABD, NATO ve Avrupalı müttefikler koordineli bir askeri müdahalede bulunmayı taahhüt edecek.
Zelenskiy, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "İki seçenek var. Ya savaş devam edecek ya da tüm potansiyel ekonomik bölgelerle ilgili bir karar alınması gerekecek" ifadelerini kullandı.
Askerden Arındırılmış Bölge ve Referandum Vurgusu
Planın detayları arasında, Ukrayna birliklerinin doğudaki belirli noktalardan çekilmesi ve bu bölgelerde silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulması önerisi de bulunuyor. Özellikle Donetsk bölgesinde kurulması öngörülen serbest ekonomik bölgenin statüsü ise önemli bir tartışma konusu.
Zelenskiy, bu bölgenin kesinlikle Ukrayna yönetimi ve polisi altında olması gerektiğini, Rus kontrolüne izin verilmeyeceğini vurguladı. Ayrıca, barış planının tamamı ve Donbas'ta oluşturulması düşünülen serbest ekonomik bölge fikri için halk referandumu yapılması gerektiğini açıkladı.
20 Maddenin Öne Çıkan Başlıkları
ABD ve Ukrayna heyetlerinin Miami'de üzerinde anlaştığı plan, önceki bir belgenin güncellenmiş hali olarak görülüyor. Planın önemli maddeleri şunları içeriyor:
- Ukrayna'nın egemenliğinin yeniden teyit edilmesi ve saldırmazlık anlaşması imzalanması.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin barış zamanındaki mevcudunun 800 bin olarak belirlenmesi.
- Ukrayna'nın AB üyeliği ve Avrupa pazarına ayrıcalıklı erişim hakkı elde etmesi.
- Rus saldırganlığının yol açtığı zararlar için tazminat sağlanması ve yeniden yapılanma fonları oluşturulması.
- Zaporijya Nükleer Santrali'nin ABD, Ukrayna ve Rusya tarafından ortak işletilmesi (çözülmemiş konulardan biri).
- Toprak değişiklikleri ve askerden arındırılmış bölgeler konusunda anlaşma sağlanması (en tartışmalı ikinci konu).
- Anlaşmanın imzalanmasından sonraki 60-90 gün içinde Ukrayna'da devlet başkanlığı seçimlerinin yapılması.
- ABD Başkanı Donald Trump liderliğindeki bir Barış Konseyi tarafından anlaşmanın uygulanmasının izlenmesi ve ihlallere yaptırım uygulanması.
- Tarafların anlaşmayı kabulünün ardından derhal tam bir ateşkesin yürürlüğe girmesi.
Zelenskiy, toprak sorunları da dahil olmak üzere en hassas konuların "liderler düzeyinde" çözülmesi gerektiğinin altını çizdi. Ortaya konan bu plan, savaşın diplomatik bir çözüme kavuşturulması için atılan somut bir adım olarak değerlendiriliyor.
