Hareket etmek, dünyamızın en temel gerçeklerinden biri değil mi? Etrafımıza baktığımızda her şeyin bir şekilde yer değiştirdiğini, şekil değiştirdiğini ya da pozisyon aldığını görürüz. İlkokul üçüncü sınıf öğrencileri için bu durum, aslında harika bir keşif kapısı aralıyor. Gelin, varlıkların nasıl hareket ettiğini birlikte inceleyelim.
Hareket Nedir? Basitçe Anlatalım
Bir cismin, başka bir cisme göre yer değiştirmesine hareket diyoruz. Mesela pencereden dışarı baktığınızda, ağaçların yapraklarının sallandığını görürsünüz. İşte o yapraklar, dallara göre yer değiştirdiği için hareket halindedir. Aslında hareketi anlamak sandığınızdan daha kolay!
Başlıca Hareket Çeşitleri Nelerdir?
Varlıkların yaptığı hareketleri genel olarak birkaç başlıkta toplayabiliriz. Bunların her biri günlük hayatımızda karşımıza çıkar.
1. Hızlanma Hareketi
Yeşil ışık yandığında kalkmaya başlayan bir otomobil düşünün. İlk başta yavaş olan araba, zamanla giderek daha fazla hız kazanır. İşte bu, hızlanma hareketidir. Parkta salıncakta sallanan bir çocuğun, itildikçe daha hızlı gitmesi de buna güzel bir örnektir. Hızlanma, belki de en heyecan verici hareket türüdür.
2. Yavaşlama Hareketi
Tam tersine, kırmızı ışığı gören bir aracın yavaşlayarak durması yavaşlama hareketine örnektir. Bu durum, hızlanmanın tam zıttı gibi düşünülebilir. Futbol topuna vurduğunuzda, topun bir süre sonra yavaşlayıp durması da bu hareketin gündelik hayattaki yansımalarından biridir.
3. Sallanma Hareketi
Sallanma hareketi, bir o yana bir bu yana gidip gelme şeklinde gerçekleşir. Anneannenizin bahçedeki salıncağı, buna en güzel örneklerden biridir. Ya da kapıyı açıp kapadığınızda, kapı kanadının yaptığı hareket de sallanma hareketidir. Sanki bir pendulum gibi, düzenli bir şekilde ileri geri gider.
4. Dönme Hareketi
Dönme dendiğinde aklınıza ne geliyor? Belki de odanızdaki vantilatörün pervaneleri... Evet, bir eksen etrafında dairesel şekilde yapılan harekete dönme hareketi diyoruz. Dünya'mızın kendi etrafında dönmesi de aslında devasa bir dönme hareketidir. Oyuncak arabanın tekerlekleri de döner, değil mi?
5. Yön Değiştirme Hareketi
Bu hareket biraz daha 'kararsız' gibi görünebilir. Varlığın hareket yönünü değiştirmesiyle oluşur. Tenis maçında, raketle vurulan topun fileye çarpıp geri dönmesi yön değiştirmeye harika bir örnektir. Bilardo oynarken topların birbirine çarpıp farklı yönlere gitmesi de öyle.
Günlük Hayattan Hareket Örnekleri
- Hızlanma: Pistten kalkış yapan bir uçak, kaydıraktan kayan bir çocuk.
- Yavaşlama: Durağa yaklaşan bir otobüs, inişe geçen bir uçak.
- Sallanma: Beşikte sallanan bir bebek, salıncakta sallanan bir çocuk.
- Dönme: Çarkıfelek çiçeği, dönen bir topaç, gece lambasının dönen kolu.
- Yön Değiştirme: Duvara çarpıp geri dönen bir top, viraj alan bir araba.
Hareket, aslında hayatın ta kendisi. Çocuklarınızla birlikte etrafınızdaki hareketleri gözlemleyin. Bakkala giderken, parkta oynarken ya da evde otururken nelerin nasıl hareket ettiğini konuşun. Bu küçük keşifler, onların fen bilimlerine olan ilgisini artıracaktır. Unutmayın, öğrenmek en güzel oyunla ve gözlemle olur!
