Evi olmayanın derdi bitmez mi gerçekten? Tam kiraya zam yapılmayacak sanıyorsunuz, bir de bakıyorsunuz ki enflasyon canavarı kapınızda. Bu kasım ayında öyle bir TÜFE verisi açıklanacak ki, 2025'teki kira zammı miktarını doğrudan etkileyecek. Peki ne zaman bu kritik açıklama?
İşte size can alıcı tarih: 3 Ocak 2025. Evet, yanlış duymadınız - yeni yılın henüz üçüncü gününde TÜİK, kasım ayı enflasyon verilerini açıklayacak. O gün geldiğinde, milyonlarca kiracının kaderi belli olacak.
Kira Zammı Hesaplama Sanatı: Rakamlarla Dans
Gelin şu meşhur kira zammı hesaplama işine bir göz atalım. Aslında basit görünüyor ama - işte mesele burada - detaylarında şeytan gizli. 12 aylık TÜFE ortalaması alınıyor, evet doğru. Fakat bir de şu var: önceki yılın aynı ayının TÜFE'si ile karşılaştırma yapılıyor.
Diyelim ki kasım 2023'te TÜFE %5'ti, kasım 2024'te %15 çıktı. Aradaki fark %10 oluyor. İşte bu fark, kira artış oranınız oluyor. Ama durun, hemen sevinmeyin - çünkü bu oranın üzerine çıkamazsınız. Yani %50'lerde enflasyon olsa bile, kira zammı için sınır bu.
Kiracılar İçin Kritik Uyarılar
Şimdi dikkat! Ev sahibiniz gelip de "enflasyon kadar zam yapacağım" derse, hemen reddetmeyin ama... Bir soluklanın ve şunu hatırlayın: kanunen en fazla 12 aylık TÜFE ortalaması kadar zam yapabilirler. Daha fazlasını istiyorlarsa, kirayı feshetme hakkınız doğar.
Peki ya ev sahipleri? Onlar da mağdur değil mi sanki? Enflasyon yükseliyor, onların da giderleri artıyor. Ama kanun her iki tarafı da korumak zorunda. İşte bu yüzden bu TÜFE meselesi öyle aman aman önemli.
Gelelim Can Alıcı Soruya: Ne Kadar Zam Beklemeli?
Ekonomistler ne diyor peki? Tahminler öyle birbirinden farklı ki... Kimi %25'lerden bahsediyor, kimi ise "yok canım, %15'i geçmez" diyor. Aslında bu tahminlerin hepsi havada kalıyor - ta ki o kasım verisi açıklanana kadar.
Bir de şu var: TÜFE hesaplama yöntemi değişti geçenlerde. Acaba bu değişiklik kiracıların lehine mi olacak, yoksa aleyhine mi? İşte bunu da zaman gösterecek.
Kiraya %50 zam geldi diyen komşunuza inanmayın hemen. Kanunen mümkün değil çünkü. Ama şunu unutmayın: eğer kirayı piyasa değerinin çok altında ödüyorsanız, ev sahibiniz kontrat yenileme zamanında daha yüksek bir artış isteyebilir.
Son bir not: eğer kira sözleşmenizde "TÜFE'ye endeksli artış" maddesi varsa, işler değişir. O zaman enflasyon ne kadar olursa, zam da o kadar olur. Ama bu maddeyi içeren sözleşmeler genelde ticari kiralarda oluyor.
Özetle? 3 Ocak'ta gözler TÜİK'te olacak. O gün açıklanacak kasım TÜFE'si, 2025'teki kira artışlarının yol haritasını çizecek. Bekleyip göreceğiz - umalım da kiracıların yüzü gülsün.
