İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Kasım 2025'te bir önceki aya göre yükseliş kaydetti. Endeks, Ekim ayındaki 46,5 seviyesinden 48 puan seviyesine çıktı. Ancak bu değer, 50'nin altında kalması nedeniyle sektördeki faaliyet koşullarının hala daralma içinde olduğunu, fakat bu daralmanın Şubat ayından bu yana en hafif düzeyde gerçekleştiğini gösterdi.
Üretim ve Talep Göstergelerinde Yavaşlama
Manşet PMI verisindeki hareketle uyumlu olarak, imalat üretimindeki gerileme Kasım ayında son dokuz ayın en düşük hızına indi. Firmalar, yeni siparişlerdeki düşüşe bağlı olarak üretim hacimlerini azaltmaya devam etti. Yeni siparişlerdeki zayıflık sürse de, bu alandaki yavaşlama Ağustos ayından bu yana en ılımlı seviyede gerçekleşti. Buna karşılık, yeni ihracat siparişlerindeki daralma belirginleşti. Bazı firmalar, uluslararası pazarlarda karşılaştıkları rekabetçi fiyatlama koşullarına dikkat çekti.
Enflasyonist Baskılarda Belirgin Hafifleme
Kasım ayının en dikkat çekici gelişmelerinden biri, fiyat artışlarındaki yavaşlama oldu. Girdi fiyatlarındaki artış, yaklaşık son bir yılın en düşük hızında ölçüldü. Firmalar, bu durumu genellikle hammadde maliyetlerindeki yükselişe bağladı. Maliyet enflasyonundaki bu yavaşlama, imalatçıların satış fiyatlarını oldukça düşük bir oranda artırmalarına veya doğrudan indirime gitmelerine olanak tanıdı. Sonuç olarak, nihai ürün fiyatlarındaki enflasyon yılın başından bu yana en hafif düzeyde gerçekleşti.
İstihdam tarafında ise, üretim ve siparişlerdeki yavaşlamaya paralel olarak daralma sürdü. Ancak istihdamdaki daralma Kasım'da ılımlı düzeyde gerçekleşti ve Mart ayından bu yana kaydedilen en düşük orana ulaştı. Firmalar aynı zamanda satın alma faaliyetlerini belirgin şekilde azalttı ve hem girdi hem de nihai ürün stoklarındaki düşüş hızlandı.
Sektörel Tablo: Elektrikli-Elektronik Öne Çıktı, Tekstil Zorlandı
İSO'nun sektörel PMI raporu, bazı alanlarda iyileşme sinyalleri verdi. Üretimini artırabilen hiçbir sektörün olmadığı Ekim ayının ardından, Kasım'da üç sektör yeniden büyüme yoluna girdi. En güçlü iyileşme, son dört ayda ilk kez büyüme gösteren "elektrikli ve elektronik ürünler" sektöründe izlendi. "Metalik olmayan mineral ürünler" ile "ağaç ve kağıt ürünleri" de üretimlerini artırdı.
Buna karşın, en keskin daralma "tekstil ürünleri" sektöründe yaşandı. Bu sektör, hem yurt içi hem de yeni ihracat siparişlerinde zorlu talep koşullarıyla karşılaşmaya devam etti. Yeni ihracat siparişlerindeki en hızlı artış ise "ağaç ve kağıt ürünleri" segmentinde kaydedildi.
İstihdamda olumlu bir gelişme yaşandı ve izlenen 10 sektörün yarısı Kasım ayında çalışan sayısını artırdı. Bu, istihdamın genişlediği sektör sayısının son 1,5 yılın zirvesine çıkması anlamına geliyor. Üretim ve siparişlerde olduğu gibi, istihdamdaki en hızlı artış da "elektrikli ve elektronik ürünler" sektöründe gerçekleşti. En belirgin istihdam kaybı ise "tekstil ürünleri"nde yaşandı.
Uzman Görüşü: Toparlanma Umutları Artıyor
S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, enflasyonist baskıların hafiflemesinin Kasım'da Türk imalat sektörüne olumlu yansıdığını vurguladı. Harker, "Girdi maliyetleri ve satış fiyatları 2025'in başından bu yana en düşük oranlarda arttı. Bu gelişme, üretim, yeni siparişler ve istihdam gibi önemli alt kalemlerde daralmanın hız kesmesi ile aynı döneme denk geldi. Özellikle istihdamda düşüş durma noktasına yaklaştı" dedi.
Harker, "Veriler, yılın sonu yaklaşırken imalat sektörünün toparlanabileceği yönünde umut veriyor" ifadelerini kullanarak, sektördeki iyimser havanın altını çizdi. Tedarikçi teslimat sürelerinde ise Ekim ayındaki hafif iyileşmenin ardından kısmi bir uzama gözlendi.
