Girişimcilik deyince aklınıza hemen garajda başlayıp dev bir şirkete dönüşen hikayeler mi geliyor? Aslında işin rengi bundan çok daha farklı. Girişimcilik, tıpkı bir buzdağının görünmeyen kısmı gibi, suyun üstündekinden çok daha derin ve çeşitli.
Kimileri için risk alıp kendi işini kurmakken, kimileri için mevcut bir sistemin içinde yenilik yapmak. Peki siz hangi girişimcilik türüne daha yakınsınız? İşte karşınızda, belki de hiç duymadığınız 10 farklı girişimcilik modeli ve her birinden çarpıcı örnekler.
1. İç Girişimcilik: Büyük Gemideki Yenilikçi Ruh
Şirket içi girişimcilik olarak da bilinen bu model, sanki bir okyanus gemisinin kaptan köşkündeki yenilikçi dümenci gibi. Mevcut bir organizasyonun içinde yeni fırsatlar yaratmak, süreçleri iyileştirmek veya yepyeni bir birim oluşturmak... Dışarıdan risk almıyormuş gibi görünseler de aslında kurum içinde ciddi bir değişim rüzgarı estiriyorlar. Google'ın çalışanlarına ayırdığı "%20 zaman" kuralı buna mükemmel bir örnek - ki Gmail ve Google News bu sayede doğdu.
2. Sosyal Girişimcilik: Kâr Değil, İyilik Peşinde
Bu girişimciler için para ikinci planda kalıyor. Asıl mesele toplumsal bir soruna çözüm bulmak. Adeta modern zamanın Robin Hood'ları gibiler - ama çalmak yerine yaratıyorlar. Mikrofinansın babası Muhammed Yunus ve Bangladeş'teki Grameen Bank bu anlayışın en bilinen temsilcilerinden.
3. Seri Girişimcilik: Bir Biter, Bir Başlar
Onlar için girişimcilik bir maraton değil, art arda koşulan sprintler gibi. Elon Musk'ı düşünün: PayPal'dan sonra SpaceX, Tesla, Neuralink... Sürekli yeni fikirler peşinde koşan bu girişimciler, her seferinde farklı bir sektöre dalıyor.
4. Dijital Girişimcilik: İnternetin Fatihleri
Dijital dünya artık yepyeni bir oyun alanı. E-ticaret siteleri, yazılım şirketleri, dijital pazarlama ajansları... Amazon'un Jeff Bezos'u bu alanda adeta çığır açtı. Evinden başladığı kitap satışı, bugün dünyanın en değerli şirketlerinden birine dönüştü.
5. Kadın Girişimciliği: Gücün Dişil Yüzü
Kadınların iş dünyasındaki varlığı her geçen gün artıyor. Whitney Wolfe Herd'ün Bumble'ı bunun en güzel örneklerinden - bir dating uygulamasından çok daha fazlası. Kadınların iletişimde inisiyatif alması gereken bu platform, geleneksel kalıpları yıkmayı başardı.
6. Yeşil Girişimcilik: Gezegeni Kurtarma Misyonu
İklim krizi derinleştikçe, sürdürülebilir çözümler sunan girişimler de değer kazanıyor. Patagonia'nın kurucusu Yvon Chouinard, işini adeta bir çevre aktivizmine dönüştürdü. Kârının %1'ini çevre koruma projelerine bağışlıyor - hem para kazanıp hem dünyayı kurtarmak mümkün mü sorusuna cevap verircesine.
7. Küçük İşletme Girişimciliği: Mahallenin Kahramanları
Büyük şirketler kadar göz önünde olmasalar da ekonomilerin bel kemiği onlar. Lokal restoranlar, butikler, kafelet... Yerel ekonomiyi canlandırırken bir yandan da toplumun dokusunu koruyorlar.
8. Ticari Girişimcilik: Klasik Ama Etkili
En geleneksel model belki de bu. Bir ürün veya hizmeti alıp, katma değer ekleyerek satmak. Walmart'ın Sam Walton'u bunu o kadar iyi yaptı ki, küçük bir mağazadan dev bir perakende imparatorluğu yarattı.
9. Yenilikçi Girişimcilik: Çığır Açan Fikirler
Steve Jobs ve Apple'ı düşünün. Var olan bir şeyi alıp geliştirmek yerine, tamamen yeni bir şey yaratmak... iPhone sadece bir telefon değildi, bir devrimdi. Piyasayı altüst eden bu girişimciler, kuralları yeniden yazıyor.
10. Takım Girişimciliği: Yalnız Kurt Değil, Sürü Zekası
Google'ın kurucuları Larry Page ve Sergey Brin gibi... Bazen en iyi fikirler, tek başına değil, ekip halinde gelişiyor. Farklı yeteneklerin bir araya gelmesi, daha güçlü ve dirençli girişimler doğuruyor.
Gördüğünüz gibi, girişimcilik denen şey aslında tek tip bir kalıba sığdırılamayacak kadar renkli ve çeşitli. Kimi zaman bir şirketin içinde yenilik yaparak, kimi zaman toplumsal sorunlara çözüm bularak, kimi zaman da tamamen yeni bir ürünle piyasaya girerek kendini gösteriyor.
Aslında mesele sadece para kazanmak değil - yaratmak, değiştirmek, ilham vermek. Hangi türün size uygun olduğunu düşünüyorsunuz? Belki de cevap, bu modellerin bir karışımında gizlidir. Ne de olsa, en başarılı girişimciler genellikle kendi kurallarını yazanlardır.
