Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF), Ekim ayı sonu itibarıyla sektörün dış ticaret performansını ortaya koyan dijital veri panelinin güncel sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlenen rakamlar, tarım, gıda ve içecek sektöründe ihracatta düşüş, ithalatta ise belirgin bir artış olduğunu gösteriyor.
İhracat ve İthalatta Son 10 Aylık Tablo
Ocak-Ekim 2023 döneminde, Türkiye'nin tarım, gıda ve içecek ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 1,01 oranında gerileyerek 22,2 milyar dolara indi. Aynı zaman diliminde sektörün ithalatı ise çarpıcı bir şekilde yüzde 21,66 artış göstererek 18,48 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bu dengeler çerçevesinde, sektörün 10 aylık dış ticaret fazlası 3,72 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
Olumlu bir gelişme olarak, ihracatın birim değerinde önemli bir yükseliş yaşandı. Söz konusu dönemde ton başına ortalama ihracat değeri yüzde 8,88 artışla 1409 dolara çıktı. Ekim ayına özel bakıldığında ise ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,24 azalarak 2,53 milyar dolar oldu.
Hangi Ürünler ve Ülkeler Öne Çıktı?
İlk on ayda sektörün ihracatında lider ürün grubu 2,93 milyar dolarla şekerli mamuller oldu. Bu grubu, 2,69 milyar dolarla yaş meyve ve sebze ile 1,86 milyar dolarla sert kabuklu meyveler takip etti. Tek ürün bazında ise 887 milyon doları aşan ihracat geliriyle iç fındık birinci sırada yer aldı. İç fındığı, 864 milyon dolarla rafine ayçiçeği yağı ve 725 milyon dolarla buğday unu izledi.
İthalat tarafında ise 4,68 milyar dolarla hayvan yemi en büyük kalemi oluşturdu. Hayvan yemini, 2,57 milyar dolarla bitkisel yağlar ve 2,02 milyar dolarla şekerli mamuller grubu takip etti. Tek ürün ithalatında ise 1,5 milyar dolarla soya fasulyesi ilk sırayı aldı. Soya fasulyesini, 1,04 milyar dolarla dane mısır ve 1,03 milyar dolarla ham ayçiçeği yağı takip etti.
Ülke Bazında Ticaret Partnerleri
Ülkelere göre dağılım incelendiğinde, Türkiye'nin tarım-gıda ürünleri ihracatında 2,6 milyar dolarla Irak açık ara önde geldi. Irak'ı, 1,66 milyar dolarla Almanya ve 1,5 milyar dolarla Amerika Birleşik Devletleri (ABD) izledi. ABD'ye yapılan ihracat bu dönemde yüzde 10,93 artarken, Irak'a ihracat yüzde 6,67, Almanya'ya ihracat ise yüzde 7,40 oranında azaldı.
İthalat cephesinde ise 2,47 milyar dolarla Rusya Federasyonu en büyük tedarikçi ülke konumunda bulunuyor. Rusya'yı, 1,9 milyar dolarla Brezilya ve 1,6 milyar dolarla Ukrayna takip etti.
TGDF'nin açıkladığı bu veriler, küresel ekonomik dalgalanmalar ve maliyet baskılarının Türkiye'nin tarım-gıda sektörü dış ticaret dengesi üzerindeki etkilerini net bir şekilde ortaya koyuyor. İhracat birim değerindeki artışa rağmen, toplam ihracat hacmindeki düşüş ve ithalattaki keskin yükseliş, sektör paydaşları ve politika yapıcılar için önemli veriler sunuyor.
