Dün akşam ekranlara gelen Kim Milyoner Olmak İster yarışmasında öyle bir soru vardı ki, belki de hiç düşünmediğimiz bir kelimenin derinliklerine indik. Fosil. Evet, yanlış duymadınız - o bildiğimiz, milyonlarca yıllık kalıntıları anlattığımız kelime.
Kenan İmirzalıoğlu'nun sunduğu programda yarışmacıya sorulan bu etimoloji sorusu, aslında günlük hayatta kullandığımız pek çok kelimenin ne kadar ilginç hikayeleri olduğunu bir kez daha hatırlattı bize. Hiç düşündünüz mü, "fosil" derken aslında ne söylüyoruz?
Kazmak mı, Yoksa Daha Fazlası mı?
Latince kökenine baktığımızda - ki bu sorunun da cevabı buydu - "fossilis" kelimesiyle karşılaşıyoruz. Ama işin ilginci, bu kelime sadece "kazılmış" anlamına gelmiyor. Hayır, daha derin bir mana taşıyor: "Yerden çıkarılan."
Aslında düşününce ne kadar mantıklı değil mi? Fosiller toprağın derinliklerinden, kayalardan, tortul tabakalardan çıkarılıyor sonuçta. Belki de atalarımız bu kelimeyi seçerken tam da bu fiziksel eylemi tarif etmek istemişlerdi.
Peki Ya Köküne İnersek?
Latince "fodere" fiili - burada işler daha da ilginçleşiyor. "Kazmak" demek. Yani fosil kelimesinin temelinde yatan fiil bu. Kazılan, yer altından çıkarılan şeyler için kullanılan bir terimden bahsediyoruz.
Modern İngilizcedeki "fossil" kelimesi de işte bu Latince kökten türemiş. Dilin ne kadar canlı bir organizma olduğunu, kelimelerin nasıl yolculuklar yaptığını gösteren harika bir örnek aslında.
Programda yarışmacı bu soruyu doğru cevaplayarak önemli bir adım attı. Kim bilir, belki de bu yazıyı okuyan bazılarınız bir sonraki Milyoner adayı olacak ve benzer bir dil sorusuyla karşılaşacak. Hazırlıklı olun derim!
Dilimizdeki her kelimenin böyle ilginç hikayeleri var aslında. Fosil gibi günlük hayatta sıkça kullandığımız bir terimin bile arkasında bu kadar zengin bir tarih yatıyorsa, diğer kelimeleri düşünmek bile insanı heyecanlandırıyor. Bir dahaki sefere "fosil" dediğinizde, onun sadece eski kalıntıları değil, aynı zamanda binlerce yıllık dil tarihini de temsil ettiğini hatırlayın.
