Çüme: Köme Benzeri Geleneksel Tatlı ve Yapılışı
Türk mutfak kültürünün nadide lezzetlerinden biri olan çüme, görünüm olarak cevizli sucuk ve kömeye benzese de içeriğindeki siyah kokulu üzümle (isabella) bu tatlılardan ayrılıyor. Yörede "kokulu kara üzüm" olarak bilinen özel üzüm çeşidi, çümenin temel malzemesini oluşturuyor.
Çümenin Geleneksel Yapılışı
Çümenin hazırlanış süreci oldukça özen gerektiriyor. İlk olarak siyah kokulu üzümler ezilerek şıraları çıkarılıyor. Bu şıraya daha sonra mısır unu ve nişasta ekleniyor. Ayrı bir işlem olarak cevizler ipe diziliyor ve hazırlanan şıraya bir ya da iki kez batırılıyor. Bu işlemin ardından çümeler odalarda veya soba kenarında kurumaya bırakılıyor. Yaklaşık bir hafta içinde tüketime hazır hale gelen bu tatlı, özellikle kış ayları için ideal bir enerji kaynağı olarak görülüyor.
Kuşaklar Boyu Süren Lezzet Geleneği
Çümenin tarihi geçmişi oldukça eskilere dayanıyor. Bu geleneksel tatlı, ninelerin ninelerinden beri yapılarak kuşaklar boyunca yaşatılıyor. Eskiden hemen her evde bulunan çüme, bölgede bol miktarda yetişen üzüm ve ceviz sayesinde kış aylarında enerji vermesi amacıyla saklanırdı.
Çümenin aile içindeki özel yerine dair anılar da oldukça renkli. Çocukluk yıllarında çümelerin çatıya asıldığını ve çocukların gizlice almak için çeşitli yollar bulduğunu belirtiliyor. Ailelerin komodinlere kilitlese bile çocukların mutlaka bir yolunu bulup bu lezzetli tatlıya ulaştığı anlatılıyor.
Aile İçi Tüketim ve Misafir İkramı
Çüme, ticari amaçla değil tamamen aile içi tüketim ve misafir ikramı için hazırlanıyor. Yüksek maliyeti ve emek gerektirmesi nedeniyle satışa sunulmayan bu tatlı, genellikle yapan kişiler tarafından çocuklarına ve torunlarına dağıtılıyor. Ayrıca gelen misafirlere özel bir ikram olarak sunuluyor.
Doğal Enerji Deposu
Siyah üzüm ve cevizin mükemmel birleşimi olan çüme, doğal bir enerji kaynağı olarak nitelendiriliyor. Kış aylarında bir bardak çay eşliğinde tüketildiğinde hem vücudu ısıtıyor hem de tok tutuyor. Üzümün kan yapıcı özelliği ile cevizin besleyiciliği bir araya geldiğinde ortaya son derece sağlıklı ve lezzetli bir tatlı çıkıyor.
Geleneksel tatlarımız arasında önemli bir yere sahip olan çüme, hem besleyici özellikleri hem de kuşaklar arası bağları güçlendiren yönüyle Türk mutfak kültürünün yaşayan hazinelerinden biri olmaya devam ediyor.
