Tıp ve psikoloji alanlarında sıkça duyulan ancak anlamı tam olarak bilinmeyen kavramlardan biri olan anamnez, son dönemde internet kullanıcıları tarafından yoğun bir şekilde araştırılıyor. Hastalığın teşhisinde kritik bir rol oynayan bu yöntem, hekim-hasta ilişkisinin de temelini oluşturuyor. Peki, bu kadar önemli olan anamnez tam olarak nedir ve nasıl uygulanır?
Anamnez Nedir ve Neden Bu Kadar Önemlidir?
Anamnez, bir hastanın tıbbi veya psikolojik öyküsünü sistematik bir şekilde öğrenmek amacıyla yapılan görüşme sürecidir. Basitçe ifade etmek gerekirse, doktorun veya psikoloğun, hastanın şikayetlerini ve geçmişini anlamak için yönelttiği sorular bütünüdür. Bu süreç, herhangi bir fiziksel muayene veya laboratuvar testinden önce gelir ve doğru tanıya giden yolun ilk ve en önemli basamağını oluşturur.
Anamnez alırken profesyoneller soruları rastgele sormaz. Belirli bir düzen ve sıra takip edilir. İdeal bir anamnez görüşmesi, hekimin veya terapistin kendisini tanıtması ve amacını açıklamasıyla başlar. Ardından, hastanın mevcut şikayetlerinin detayları, bu şikayetlerin ne zaman ve nasıl başladığı, geçmişte yaşadığı hastalıklar, ailesindeki kalıtsal rahatsızlıklar ve yaşam tarzı alışkanlıkları gibi konulara odaklanılır.
Anamnez Formu: Hangi Bilgileri İçerir?
Anamnez formu, bu sorgulama sürecinde toplanan bilgilerin kaydedildiği standart bir belgedir. Bu form, hastanın tıbbi kimliğini oluşturmanın yanı sıra, gelecekteki tüm tedavi süreçleri için bir referans kaynağı görevi görür. Formda genellikle şu başlıklar altında bilgiler yer alır:
- Hasta Kimlik Bilgileri: Adı, soyadı, yaşı, cinsiyeti, iletişim bilgileri, mesleği.
- Tıbbi Özgeçmiş: Geçirilmiş hastalıklar, ameliyatlar, kullanılan ilaçlar, alerjiler.
- Yaşam Tarzı ve Alışkanlıklar: Sigara, alkol veya madde kullanımı, beslenme düzeni, uyku alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyi.
- Aile Öyküsü: Birinci ve ikinci derece akrabalarda görülen kalıtsal veya kronik hastalıklar.
- Kadın Hastalar İçin: Adet düzeni, geçirilmiş gebelikler, menopoz öyküsü.
Bu kapsamlı form, doktora hastayı bir bütün olarak görme ve şikayetlerini geniş bir bağlamda değerlendirme imkanı tanır.
Anamnez Örneği ve Sık Sorulan Sorular
Anamnez sürecinde sorulan sorular, hastanın şikayetine göre şekillenir. Ancak genel bir çerçeve çizmek gerekirse, bazı temel sorular şunlardır:
"Şikayetiniz nedir? Ne zamandan beri devam ediyor? Şikayetinizin şiddeti zamanla arttı mı, azaldı mı? Ağrınız varsa, nasıl bir ağrı? (Batan, yanıcı, sızı vb.) Hareketle veya dinlenmekle değişiklik gösteriyor mu? Daha önce benzer bir şikayetiniz oldu mu? Ailenizde kalp hastalığı, diyabet, kanser gibi süreğen hastalıklar var mı? Sigara veya alkol kullanıyor musunuz? Herhangi bir ilaca veya besine karşı alerjiniz var mı?"
Psikolojik değerlendirmede ise sorular ruh haline, kaygı düzeyine, uyku ve iştah değişikliklerine, geçmiş travmatik deneyimlere ve sosyal ilişkilere yönelik olabilir.
Doğru alınan bir anamnez, gereksiz tetkiklerin önüne geçerek zaman ve kaynak tasarrufu sağlar. En önemlisi de, hastanın doğru anlaşıldığını hissetmesine ve tedaviye uyumunun artmasına yardımcı olur. Bu nedenle, muayeneye giden her hasta, anamnez sürecine özen göstermeli ve doktoruna mümkün olduğunca açık ve detaylı bilgi vermelidir.
