Antalya'da düzenlenen bir sağlık kongresinde konuşan Prof. Dr. İpek Midi, inme (felç) durumunda yapılan yanlış ev müdahalelerinin ölümcül sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti. Özellikle bilinçsizce aspirin verilmesinin büyük bir risk olduğunu vurgulayan Midi, tek doğru hareketin zaman kaybetmeden 112 Acil Servis'i aramak olduğunu belirtti.
İnmenin Kritik İlk Saatleri ve Belirtiler
Prof. Dr. Midi, inmenin beyne kan taşıyan damarların tıkanması veya yırtılması sonucu aniden geliştiğini hatırlattı. Bu nedenle erken müdahalenin hayat kurtardığını ifade etti. Toplumda erken belirtilerin yeterince ciddiye alınmadığını söyleyen Midi, şu semptomlara karşı uyanık olunması gerektiğini sıraladı:
- Yüzde, kolda veya bacakta ani güçsüzlük veya uyuşukluk,
- Konuşmada bozulma veya anlama güçlüğü,
- Ani görme kaybı veya bulanıklığı,
- Şiddetli baş dönmesi, denge kaybı,
- Sebebi bilinmeyen ani ve şiddetli baş ağrısı.
Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde, hastanın asla uyutulmaması ve vakit kaybetmeden 112 aracılığıyla en yakın inme merkezine ulaştırılması gerekiyor. Prof. Dr. Midi, inmenin akut tedavisinin sadece ilk 4,5 saat içinde mümkün olduğunu vurguladı. Bu süreçte damar tıkanıklığını açan ilaçlar verilebiliyor veya uygun hastalarda anjiyo ile pıhtı çıkarılabiliyor.
En Büyük Tehlike: Evde Yapılan Yanlış Müdahaleler
Prof. Dr. İpek Midi, toplumda inme şüphesi durumunda sıklıkla yapılan hatalara dikkat çekti. Hastaya aspirin vermenin en tehlikeli ve yaygın hatalardan biri olduğunu belirten Midi, "İnme kanamalı da olabilir. Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar, kanamalı inmelerde kanamanın şiddetini ve alanını artırarak durumu çok daha ağırlaştırabilir, ölümcül sonuçlara yol açabilir." uyarısında bulundu.
Soğuk su dökme, 'uyusun geçer' diye bekletme gibi uygulamaların da yanlış olduğunu söyleyen Midi, 112 gelene kadar yapılması gerekenleri şöyle özetledi:
- Hastayı güvenli bir yere yan yatırın.
- Başını çarpmayacak şekilde destekleyin.
- Solunum yolunun açık olduğundan emin olun.
- Hiçbir yiyecek, içecek veya ilaç vermeyin.
- Sakin kalın ve profesyonel yardımı bekleyin.
112 ekiplerinin hastanın tansiyon ve kan şekerini ölçerek en uygun merkeze yönlendirdiğini belirten Midi, bu zincirin ne kadar erken başlarsa tedavi şansının o kadar arttığını ifade etti.
Risk Faktörlerini Azaltmak Mümkün
Prof. Dr. Midi, inme riskini artıran faktörlerin kontrol altına alınmasıyla inmelerin yüzde 90'ının önlenebileceğini söyledi. Hipertansiyon, diyabet, kalp ritim bozuklukları, obezite ve hareketsiz yaşamın en önemli risk faktörleri olduğunu hatırlattı.
Özellikle genç ve orta yaş grubunda hareketsizlik, uzun süre bilgisayar başında kalma ve fast food ağırlıklı beslenmenin damar sağlığını erken yaşlarda bozduğunu vurgulayan Midi, alınabilecek önlemleri şöyle sıraladı:
Haftada sadece 4 gün yapılan düzenli yürüyüş bile kolesterol, kan şekeri kontrolü ve kilo kaybı için koruyucu etki sağlıyor. Beslenmede ise Akdeniz diyeti modeli oldukça faydalı bulunuyor.
Son olarak, inme sonrası sürecin de akut dönem kadar önemli olduğunu belirten Prof. Dr. İpek Midi, erken başlanan fizik tedavinin hastanın yaşam kalitesini belirlediğini ve kalıcı hasar riskini azalttığını sözlerine ekledi.
