Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yayımlanan 2025 Küresel Tüberküloz Raporu, toplumda verem adıyla bilinen hastalıkla mücadelede kaydedilen küresel kazanımların finansman zorlukları nedeniyle risk altında olduğunu ortaya koydu.
Tüberkülozun Küresel Yükü
Raporda dikkat çeken verilere göre, tüberküloz geçen yıl 1,2 milyondan fazla kişinin hayatına mal oldu. Yaklaşık 10,7 milyon kişinin etkilendiği bu hastalık, dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklarından biri olma özelliğini koruyor.
Küresel olarak 2023 ile 2024 arasında tüberküloza yakalanan kişi sayısında yaklaşık yüzde 2'lik bir azalma görülürken, hastalıktan kaynaklanan ölümlerde ise yüzde 3'lük bir düşüş kaydedildi. Bu olumlu gelişmeler, COVID-19 salgınının neden olduğu aksaklıkların ardından temel sağlık hizmetlerinde süren toparlanmaya işaret ediyor.
Bölgesel Başarı Hikayeleri
Raporda öne çıkan bölgesel performans verileri oldukça dikkat çekici. Afrika bölgesinde 2015 ile 2024 arasında verem hastalığı oranında yüzde 28 ve buna bağlı ölümlerde yüzde 46'lık önemli bir azalma sağlandı.
Avrupa'da ise daha etkileyici sonuçlar elde edildi. Kıta genelinde vaka sayılarında yüzde 39, ölümlerde ise yüzde 49'luk büyük bir düşüş kaydedildi. Bu başarının arkasında güçlü siyasi kararlılık ve yatırımların yer aldığı vurgulandı.
Teşhis ve Tedavide Gelişmeler
DSÖ raporuna göre, 2024 yılında 8,3 milyon kişiye yeni tüberküloz teşhisi konuldu ve bu kişiler tedaviye erişim sağladı. Teşhis alanında da önemli ilerlemeler kaydedildi. Verem teşhisi için hızlı test kapsamı, 2023'te yüzde 48 iken 2024'te yüzde 54'e yükseldi.
Raporda ayrıca, verem için zamanında tedavinin 2000'den bu yana tahmini olarak 83 milyon hayat kurtardığı bildirildi. Bu istatistik, erken teşhis ve tedavinin hastalıkla mücadelede ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
DSÖ'den Uyarı: "İlerleme Zafer Değil"
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, raporda yer alan değerlendirmesinde tüberkülozun küresel yükündeki düşüşler ve hastalığa karşı sağlanan ilerlemelerin olumlu olduğunu belirtti. Ancak Ghebreyesus önemli bir uyarıda bulundu:
"Ancak ilerleme zafer değil. Veremin önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına rağmen her yıl 1 milyondan fazla can almaya devam etmesi vicdansızlıktır."
DSÖ Genel Direktörü, örgütün ülkelerle birlikte kaydedilen ilerlemeyi sürdürmek ve 2030'a kadar veremin sona ermesine giden yolu hızlandırmak için çalıştığını da sözlerine ekledi.
Rapor, tüberkülozla mücadelede küresel işbirliği ve finansmanın sürdürülebilirliğinin, gelecek yıllarda daha fazla hayat kurtarmak için hayati önem taşıdığını bir kez daha vurgulamış oldu.
