Kimyasal Zehirlenmelerde Kritik Uyarı: Yanlış Müdahale Ölüme Götürüyor
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özcan Pişkin, son yıllarda artış gösteren kimyasal zehirlenme vakalarında doğru bilinen yanlış müdahalelerin ölüm riskini ciddi oranda artırdığını açıkladı.
Prof. Dr. Pişkin, küresel ölçekte artan kimyasal zehirlenmelerde sanayileşme, küresel ısınma ve yoğun kimyasal kullanımının etkili olduğunu belirtti. Özellikle ev ortamında en sık karşılaşılan zehirlenme nedeninin çamaşır suyunun tuz ruhu veya sirkeyle karıştırılması olduğunu vurguladı.
Evde Alınacak Önlemler Hayat Kurtarıyor
Kimyasal zehirlenmelerde yoğun bakıma alınan hastalarda tüm tıbbi müdahalelere rağmen ölüm oranlarının yüksek seyrettiğine dikkat çeken Pişkin, tedavinin en kritik aşamasının zehirlenme gerçekleşmeden önce alınacak önlemler olduğunu ifade etti.
Evde temizlik yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlar:
- İyi havalandırılmış, camları açık ortamlarda temizlik yapılmalı
- Ürün etiketleri dikkatlice okunmalı
- Önerilen miktarın üzerinde kimyasal kullanılmamalı
- Kimyasallar kendi ambalajları dışında saklanmamalı
Prof. Dr. Pişkin, "Unutulmamalı ki çamaşır suyu görüntü olarak suya çok benziyor. Dolayısıyla kazara içme, yutma gibi kimyasal zehirlenmelerde en sık karşılaşılan sebepler arasında görünüyor" uyarısında bulundu.
Zehirlenme Anında Yapılması Gerekenler
Kimyasal maddeye maruz kalındığında ilk yapılacak doğru adımın kişiyi güvenli ortama almak olduğunu belirten Pişkin, acil durum protokollerini şöyle açıkladı:
Panik yapmadan 112'yi arayarak, hangi kimyasal maddeye maruz kalındığının etiketini, gerekirse fotoğrafını çekerek ekiplere iletmek gerekiyor.
Solunum yoluyla zehirlenme durumunda:
- Kişiyi oksijen sirkülasyonunun bol olduğu temiz ortama alın
- Maruz kalınan kıyafetleri çıkarın
- Sağlık ekiplerinin gelmesini bekleyin
Kesinlikle Yapılmaması Gerekenler
Prof. Dr. Pişkin, kimyasal zehirlenmelerde en tehlikeli yanlış uygulamaların hastayı kusturmak ve yoğurt, süt gibi maddeler vermek olduğunu vurguladı.
"Kimyasal ajan ağızda ya da yemek borusunda yanığa sebep olmuş olabilir. Kusturmayla midede ve yemek borusunda yırtılmaya sebep olabilir. Bu da hasta için hayati tehlikeye sebep olabilir" diyen Pişkin, bu tür uygulamalardan kesinlikle kaçınılması gerektiğini belirtti.
Kimyasal maddenin göze veya cilde temas etmesi durumunda ise en az 10-15 dakika temiz suyla yıkama yapılması ve göz kapaklarının açık kalmasının sağlanması gerektiğini sözlerine ekledi.
Prof. Dr. Pişkin'in açıklamaları, 22 Kasım 2025 tarihinde Zonguldak'ta yapıldı ve kimyasal zehirlenmeler konusunda toplumsal farkındalığın artırılmasının önemine işaret etti.
