Gereksiz antibiyotik kullanımının bağırsak sağlığı üzerindeki yıkıcı etkileri ve bunun kolon kanseri riskini nasıl artırdığı, Türk Gastroenteroloji Derneği'nin (TGD) düzenlediği 42. Ulusal Gastroenteroloji Kongresi'nde masaya yatırıldı. Kongre Sekreteri Prof. Dr. Özlen Atuğ, yaptığı açıklamalarla önemli uyarılarda bulundu.
Bağırsak Dengesi 6 Ayda Toparlanıyor
Prof. Dr. Özlen Atuğ, komşu tavsiyesiyle veya hekim kontrolü olmadan alınan antibiyotiklerin ciddi sonuçları olduğunu vurguladı. Atuğ, "Örneğin, 'idrarımda yanma var' diyerek komşunun önerdiği bir antibiyotiği kullanırsanız, bu gereksiz antibiyotik kullanımı sonucunda bağırsaklarınızın dengesi 6 ay boyunca kendine gelemiyor" dedi. Bu durumun sadece sindirimi değil, bağışıklık sistemini de olumsuz etkilediğini ve pek çok hastalığa zemin hazırladığını sözlerine ekledi.
Mikrobiyota Bozulunca Kanser Riski Artıyor
Prof. Dr. Atuğ, bağırsak mikrobiyotasındaki dengenin kolon kanserinin ortaya çıkışında kritik bir role sahip olduğunu belirtti. Son araştırmalar, mikrobiyotadaki bozulmanın iltihabı artırarak ve hücresel hasara yol açarak kanser gelişimini kolaylaştırabileceğini gösteriyor. Antibiyotiklerin, özellikle geniş spektrumlu olanların, yararlı bakteri çeşitliliğini azaltıp zararlı bakterilerin çoğalmasına, iltihabi süreçleri tetiklemesine ve bağışıklık dengesini bozmasına neden olduğunu ifade etti. Bilimsel çalışmalar da sık antibiyotik kullanımı ile kolon kanseri gelişimi arasında bir ilişki olduğuna işaret ediyor.
Bağırsak Sağlığını Korumak İçin Altın Kurallar
Prof. Dr. Özlen Atuğ, kolon kanserinden korunmak ve bağırsak sağlığını desteklemek için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
- Lifli gıdalar tüketin: Sebze, meyve, tam tahıl ve baklagiller bağırsak hareketlerini düzenler ve yararlı bakterileri besler.
- Kırmızı ve işlenmiş eti sınırlayın: Bu gıdalar riski artırabilir.
- Probiyotik ve prebiyotik alın: Yoğurt, kefir, turşu; soğan, sarımsak, muz gibi gıdalar mikrobiyotayı destekler.
- Düzenli egzersiz yapın ve kilo kontrolü sağlayın: Obezite önemli bir risk faktörüdür.
- Sigara ve alkolden uzak durun.
- Stresi yönetin ve yeterli su tüketin.
Ücretsiz Tarama Fırsatı: KETEM'ler Devrede
Kolon kanserinde erken teşhisin hayat kurtardığını hatırlatan Prof. Dr. Atuğ, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı'na bağlı KETEM'lerde (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri) ücretsiz tarama yapıldığını açıkladı. 50-70 yaş aralığındaki bireylere 2 yılda bir Gaitada Gizli Kan Testi (GGK) uygulanıyor. Test sonucu pozitif çıkarsa kişi kolonoskopiye yönlendiriliyor. Uluslararası kılavuzlara paralel olarak, artan genç vaka sayıları nedeniyle tarama yaşının 45'e çekildiğini de sözlerine ekledi. Ailesinde kolon kanseri öyküsü olanlar veya inflamatuvar bağırsak hastalığı bulunanlar gibi yüksek riskli gruplarda ise taramalar daha erken yaşlarda başlatılıyor.
