Düşünsenize, günlük hayatın koşuşturmacası içinde bazen vücudumuzun verdiği sinyalleri görmezden geliyoruz. Oysa kolon kanseri -ya da halk arasındaki adıyla kalın bağırsak kanseri- sinsice ilerleyen ve maalesef Türkiye'de giderek yaygınlaşan hastalıklardan biri.
Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Şahyar'ın dediğine göre, bu hastalık bazılarımızı daha fazla 'hedef' alıyor. Peki kimler bu risk grubunda? Cevap belki de sandığınızdan daha yakın.
Bu Özelliklere Sahipseniz Dikkat!
Şahyar'ın altını çizdiği risk faktörleri arasında:
- İleri yaş: Özellikle 50 yaş ve üzerindeki bireyler daha fazla risk taşıyor. Yaş ilerledikçe vücudumuzun alarm zilleri daha sık çalıyor maalesef.
- Aile öyküsü: Ailenizde kolon kanseri veya polip hikayesi varsa, siz de risk altında olabilirsiniz. Genetik miras bazen hiç de hoş olmayan sürprizler yapabiliyor.
- Bazı kalıtsal sendromlar: Lynch sendromu veya ailesel adenomatöz polipozis (FAP) gibi nadir görülen durumlar riski katlayabiliyor.
- Kişisel kanser öyküsü: Daha önce yumurtalık kanseri veya rahim kanseri geçirmişseniz, kolon kanseri riskiniz artabilir.
- İltihabi bağırsak hastalıkları: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı olanlar daha yüksek risk grubunda yer alıyor.
Bu saydıklarımın yanı sıra, modern hayatın bize dayattığı bazı alışkanlıklar da riski tetikliyor. Mesela hareketsiz yaşam tarzı - ofiste geçen uzun saatler, asansör bağımlılığı - ve işlenmiş gıdalarla beslenme alışkanlıkları...
Yaşam Tarzınız Kanser Riskinizi Belirliyor
Şahyar'ın üzerinde özellikle durduğu konulardan biri de beslenme alışkanlıklarımız. Şu üç beyazdan - un, şeker, tuz - mümkün olduğunca uzak durmak gerekiyor. Fast-food kültürü ve işlenmiş et ürünleri (sosis, salam, sucuk gibi) adeta kanserin elçileri gibi.
Peki ne yapmalı? Cevap aslında çok basit: Doğala dönmek. Lifli gıdalar, taze sebzeler ve meyveler bağırsak sağlığının en iyi dostları. Bir de şu meşhur Akdeniz diyeti var tabii - zeytinyağı, balık, tam tahıllar... Neredeyse her derde deva gibi.
Erken Teşhis Hayat Kurtarıyor!
Kolon kanserinde en can alıcı nokta erken teşhis. Prof. Dr. Şahyar'ın belirttiğine göre, bu kanser türü polip aşamasındayken yakalanırsa tamamen tedavi edilebiliyor. İşte bu yüzden tarama testleri hayati önem taşıyor.
50 yaşından sonra düzenli kolonoskopi yaptırmak, henüz polip aşamasındayken problemleri tespit etmek için altın değerinde bir fırsat. Ailesinde kanser öyküsü olanların ise bu taramalara daha erken yaşlarda başlaması gerekiyor.
Kolonoskopiden korkmayın derim - birkaç saatlik bir işlem hayatınızı kurtarabilir. Modern tıp sayesinde bu işlem artık çok daha konforlu şekilde yapılabiliyor.
Vücudunuzun Verdiği Sinyalleri Önemseyin
Bağırsak alışkanlıklarınızda değişiklik, nedensiz kilo kaybı, karın ağrısı veya dışkıda kan görülmesi... Bunlar vücudunuzun size gönderdiği acil mesajlar olabilir. 'Geçer' diye beklemek yerine, bu belirtileri ciddiye alın.
Unutmayın, kolon kanseri önlenebilir ve erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalık. Risk faktörlerini bilmek, sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek ve düzenli kontrolleri aksatmamak - işte sırrı bu kadar basit.
Son bir not: Sigara ve alkolden uzak durmak sadece kolon kanseri değil, pek çok kanser türünden korunmak için olmazsa olmaz. Sağlık, kaybedince değeri anlaşılan en büyük hazinemiz çünkü.
