Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal, antibiyotik direnci konusunda kritik uyarılarda bulundu. 'Dünya Antimikrobiyal Direnç Farkındalık Haftası' dolayısıyla açıklama yapan Kartal, 2025 yılı itibarıyla antibiyotik direncinin küresel bir tehdit düzeyine ulaştığını belirtti.
Sessiz Pandemi: Antibiyotik Direnci
Prof. Dr. Kartal, antibiyotik direncini "sessiz pandemi" olarak tanımladı. Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre geniş spektrumlu antibiyotiklere karşı direnç düzeylerinin dünya genelinde %15 ila %40 oranında yükseldiğini vurguladı. Bazı bölgelerde kritik patojenlerde direnç oranının %70'e kadar çıktığını ifade etti.
Kartal'ın verdiği bilgilere göre, her 6 bakteriyel enfeksiyondan biri antibiyotiklere karşı dirençli durumda. Takip edilen enfeksiyonların %24'ü ise birinci basamak antibiyotiklere yanıt vermiyor.
2050 Yılı İçin Kritik Uyarı
Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal, gerekli önlemler alınmazsa 2050 yılına kadar dirençli enfeksiyonlara bağlı ölümlerde ciddi artış yaşanabileceğine dikkat çekti. Modern tıpta ciddi klinik sonuçlara yol açan bu durumun, ameliyatlardan kanser tedavilerine kadar pek çok alanda tedavi süreçlerini zorlaştırdığını belirtti.
Direnç artışının sadece sağlık açısından değil, ekonomik ve toplumsal açıdan da büyük risk taşıdığını vurgulayan Kartal: "Gram-negatif bakterilerde görülen hızlı direnç artışı, yeni ilaç seçenekleri henüz yeterli düzeyde olmadığı için ciddi bir tıkanma oluşturmaktadır" dedi.
Yanlış Antibiyotik Kullanımı Direnci Tetikliyor
Direncin en büyük sebeplerinden birinin yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı olduğunu belirten Prof. Dr. Kartal, reçetesiz antibiyotik kullanımı, tedavinin erken kesilmesi, yanlış doz veya uygunsuz antibiyotik seçiminin bakteriler üzerinde seçici bir baskı oluşturarak dirençli suşların hızla çoğalmasına yol açtığını açıkladı.
Antibiyotik direncinin yalnızca tıbbi bir problem değil; insan, hayvan ve çevre sağlığını kapsayan karmaşık bir küresel sorun olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden Kartal, 2025 verilerinin önlem alınmadığı takdirde dirençli enfeksiyonların gelecek yıllarda çok daha büyük bir yük oluşturacağını gösterdiğini söyledi.
Prof. Dr. Kartal, dirençle mücadelede sadece ilaç geliştirmenin yeterli olmadığını, akılcı antibiyotik kullanım politikaları, bakteriyel enfeksiyon tanısını hızlı koyacak testlerin yaygınlaştırılması, toplumsal farkındalık ve antimikrobiyal direncin küresel izleminin en önemli başlıklar olduğunu kaydetti.
