Şöyle bir düşünün: Anahtarlarınızı nereye koyduğunuzu unutmak... Randevuları karıştırmak... Bazen hepimizin başına gelir değil mi? Ama işte mesele de bu zaten—hangisi masum bir dalgınlık, hangisi ciddi bir sorunun habercisi?
Aslında uzmanlar diyor ki, unutkanlık dediğimiz şey hiç de olağan bir durum değil. Özellikle de yaşlanmanın doğal bir parçası olarak görülmemeli. Alzheimer'ın erken evrelerinde ortaya çıkan bazı işaretler var ki, bunları fark etmek hayati önem taşıyor.
Zihin Pusulası Şaşırmaya Başladığında
İnsan beyni inanılmaz bir makine—ta ki çarkları arasına kum dolana kadar. İşte o kum tanelerinin ilk belirtilerini nasıl fark edeceğinizi gelin birlikte inceleyelim.
1. Yön Duygusunda Yaşanan Çarpıcı Değişimler
Daha dün gideceğiniz yeri bulmakta hiç zorlanmazken, şimdi sokaklar size adeta bir labirent gibi mi geliyor? Alzheimer'ın en erken belirtilerinden biri, daha önce iyi bilinen yerlerde bile yön bulma yeteneğinin azalması. Arabayı park ettiğiniz yeri bulamamak, alışveriş merkezinde kaybolmak... Bunlar sıradan dalgınlık değil, beynin navigasyon merkezinden gelen distres sinyalleri olabilir.
2. Gündelik İşlerde Yaşanan Tıkanmalar
Yıllardır yaptığınız yemeğin tarifini unutmak? Çamaşır makinesini çalıştırmayı karıştırmak? Bu tür rutin işlerde yaşanan aksaklıklar, Alzheimer'ın erken evrelerinde sıklıkla karşılaşılan durumlar. Aslında beyin, otomatik pilotta yürüttüğü işlemleri artık eskisi gibi işleyemiyor demek bu.
3. Kelimelerle Dansın Bozulması
Konuşurken kelimeler dilinizin ucuna geliyor ama bir türlü çıkmıyor mu? Ya da sohbetlerde aynı hikayeyi defalarca anlatıp durduğunuzu fark ediyor musunuz? Dil becerilerindeki bu değişim—kelime bulmakta zorlanmak, konuşma akıcılığının bozulması—Alzheimer'ın önemli erken işaretlerinden.
4. Karar Verme Mekanizmasında Görülen Tuhaf Sapmalar
Bugünlerde aldığınız kararlar size bile mantıksız mı geliyor? Para harcama alışkanlıklarınızda ani değişimler, mevsimine uygun olmayan kıyafetler seçmek veya hijyen kurallarını ihmal etmek... Bunlar sıradan unutkanlıktan çok daha fazlası olabilir.
5. Sosyal Hayattan Geri Çekilme
Eskiden severek katıldığınız sosyal aktiviteler artık size angarya mı geliyor? Alzheimer'ın erken döneminde birçok kişi, yaşadığı bilişsel zorluklar nedeniyle—genellikle farkında olmadan—sosyal hayattan uzaklaşma eğilimi gösteriyor. Adeta bir kabuğuna çekilme hali...
Peki ya sonrası? Erken teşhis, Alzheimer'la mücadelede en güçlü silahınız. Çünkü unutmayın: Beyin de tıpkı kalp gibi—erken müdahale her zaman daha iyi sonuçlar verir. Eğer bu belirtilerden birkaçını kendinizde veya sevdiklerinizde fark ediyorsanız, bir nöroloji uzmanına danışmak için hiçbir zaman erken değil.
Son düşünce: Unutkanlık yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası değil. Ve Alzheimer—erken yakalandığında—daha iyi yönetilebilir bir durum. Kendinize iyi bakın, çünkü hafızanız sizsiniz.
