Şöyle bir düşünün: Anahtarlarınızı nereye koyduğunuzu unutuyorsunuz, bazen tanıdık isimler dilinizin ucuna geliyor ama bir türlü söyleyemiyorsunuz. 'Aman canım, hepimizde oluyor' deyip geçiyorsunuz değil mi? Aslında durum sandığınızdan daha ciddi olabilir.
Nöroloji uzmanları, basit unutkanlıklarla Alzheimer'ın erken belirtilerini birbirinden ayırmanın hayati önem taşıdığını vurguluyor. Peki aradaki farkı nasıl anlayacaksınız?
1. Gündelik Unutkanlık mı, Yoksa Kalıcı Hafıza Kaybı mı?
Hepimiz bazen randevuları unuturuz veya odaya neden girdiğimizi şaşırırız. Normal olan bu. Ama işin rengi değişiyor when kişi unuttuğunu bile unutmaya başlıyorsa. Mesela, dün akşam yediği yemeği hatırlamamak bir şey değil de, o yemeği yediği gerçeğini tamamen inkâr etmek... İşte orada durup bir daha düşünmek gerekiyor.
2. Plan Yapmakta Zorlanma ve Karar Verme Güçlüğü
Alzheimer'ın en sinsi belirtilerinden biri de bu: Eskiden kolayca hazırladığınız yemek tariflerini artık takip edememek, aylık faturaları organize etmekte zorlanmak veya basit finansal işlemlerde kafa karışıklığı yaşamak. 'Yaşlandım artık' deyip geçmeyin, çünkü bu tip değişimler bilişsel gerilemenin habercisi olabilir.
3. Zaman ve Mekân Kavramında Karışıklık
Salı gününü perşembe sanmak değil bahsettiğimiz. Daha çok, mevsimleri karıştırmak, tanıdık semtlerde kaybolmak veya evin yolunu bulamamak gibi durumlar. İnsanın kendi mahallesinde orientasyon sorunu yaşaması... Ciddiye alınması gereken bir alarm zili aslında.
4. Görsel ve Mekansal İlişkileri Anlamada Güçlük
Bu çok ilginç bir belirti: Araba kullanırken mesafeleri tahmin edememek, aynadaki yansımanın kendisine ait olduğunu anlamamak veya nesneleri olduğundan farklı görmek. Beynin görsel verileri işleme şeklindeki bu değişimler, nörolojik bir sorunun işareti olabilir.
5. Konuşma ve Yazma Becerilerinde Gerileme
Soğbetler sırasında basit kelimeleri bulmakta zorlanmak, aynı hikayeyi defalarca anlatmak veya yazı yazarken imla hatalarında ani artış... Dil becerilerindeki bu düşüş, Alzheimer'ın erken evrelerinde sıkça görülüyor. 'Dilimin ucunda' sendromu artık sürekli hale gelmişse, dikkat.
Peki ne yapmalı? Öncelikle paniğe kapılmayın. Unutkanlık her zaman Alzheimer anlamına gelmez. Stres, uykusuzluk, vitamin eksiklikleri veya tiroid problemleri de benzer belirtilere neden olabilir. Ancak bu işaretlerden birkaçını kendinizde veya sevdiklerinizde gözlemliyorsanız, bir nöroloji uzmanına başvurmakta fayda var.
Erken teşhis, Alzheimer'la mücadelede en güçlü silahımız. Unutmayın: Beyin sağlığı ömür boyu süren bir yatırım. Bugün atacağınız küçük bir adım, yarın büyük bir fark yaratabilir.
