Kim derdi ki her gün yaptığınız o sıradan şeyler—anahtarı nereye koyduğunuz, ocağın altını kapatıp kapatmadığınız—aslında beyninizden gelen acil mesajlar olabilir? Prof. Dr. Sultan Tarlacı'ya göre, Alzheimer'ın erken belirtileri tam da bu rutinlerdeki ufacık sapmalarda gizli.
Aslında hepimiz bazen dalgınlık yapıyoruz, değil mi? Ama işte mesele de bu: hangisi masum bir unutkanlık, hangisi ciddi bir sorunun habercisi? Tarlacı, "Kişinin kendi unutkanlığının farkında olmaması en kritik uyarı" diyor. Yani eğer siz unuttuğunuzu bile unutuyorsanız, dikkat.
Beynin Sessiz Çığlığı: Gündelik Hayatta Neler Değişir?
İşte o ilk sinyaller—bazıları o kadar hafif ki üzerinde durmuyoruz bile:
- Tanıdık yerlerde kaybolma hissi (asansöre biniyorsunuz ama hangi kata çıkacağınızı şaşırıyorsunuz)
- Yakın tarihli sohbetleri veya olayları silik hatırlama
- Basit kararları vermekte zorlanma—ne yiyeceğiniz, ne giyeceğiniz gibi
- Rutin işlerde eskiye göre daha fazla zaman harcama
Aslında bunların hepsi beynin hafıza merkezindeki nöronların yavaş yavaş bağlantılarını kaybetmesinden kaynaklanıyor. Ve maalesef ki bu süreç semptomlar ortaya çıkmadan 10-15 yıl önce başlıyor.
Peki Ya Sonra? Hastalık İlerledikçe Neler Oluyor?
Orta evrelerde artık işler ciddileşiyor. Kişi yemek yapmak, fatura ödemek gibi günlük becerilerini kaybetmeye başlıyor. Aile bireylerini tanımakta güçlük çekebiliyor. Hatta kendi yansımasına bakıp "O da kim?" diye soran vakalar bile var.
Son evre ise—en ağırı—tamamen bakıma muhtaçlık hali. Yutma zorluğu, yatağa bağımlılık ve iletişimin neredeyse tamamen kopması...
Umut Var Mı? Erken Teşhis Neden Bu Kadar Önemli?
Evet, kesin bir tedavisi henüz yok. Ama erken teşhis, hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak için altın değerinde bir fırsat sunuyor. İlaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri sayesinde kişinin kaliteli yaşam süresi uzatılabiliyor.
Tarlacı'nın altını çizdiği bir diğer nokta da şu: "Unutkanlık şikayetiyle gelen hastaların yalnızca %15-20'sinde Alzheimer çıkıyor." Yani her unuttuğunuzda endişelenmeyin. Ama göz ardı da etmeyin.
Sonuç olarak, günlük hayatınızdaki küçük değişimleri ciddiye alın. Çünkü bazen en büyük uyarılar, en sıradan anlarda saklıdır.
