Heyecan verici bir diplomatik hamle daha! Azerbaycan ve Ermenistan'ın imzaladığı o tarihi belge, sadece iki ülke arasındaki ilişkileri değil, tüm bölgenin jeopolitik haritasını yeniden şekillendiriyor. Tahran'daki siyasi çevrelerde ise bu gelişme adeta soğuk duş etkisi yaptı.
İranlı yetkililerin yüzündeki endişe ifadesini görmeniz lazım. Neden mi? Çünkü Zengezur Koridoru'nun hayata geçmesi, İran'ın bölgedeki nüfuz alanını ciddi şekilde sınırlandırıyor. Tahran'ın Ermenistan üzerinden kurduğu bağlantılar artık eskisi kadar güçlü olmayacak.
Jeopolitik Satrançta Beklenmedik Hamle
İran Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamada görünürde iyimser bir ton var. "Bölgesel işbirliğini destekliyoruz" cümlesiyle başlayan resmi metinler, aslında derinlerdeki huzursuzluğu gizlemeye yetmiyor. Tahran yönetimi, bu koridorun kendi topraklarını bypass etmesinden ciddi şekilde rahatsız.
Kimse açıkça söylemiyor ama gerçek şu: İran, Azerbaycan'ın Nahçıvan'a doğrudan erişim kazanmasıyla bölgedeki transit önemini kaybediyor. Ekonomik çıkarlar bir yana, stratejik avantajlar da ciddi darbe yiyor.
Güvenlik Endişeleri ve Sınır Kaygıları
İran'ın asıl korkusu? Sınır güvenliği. Zengezur Koridoru'nun açılması, İran'ın kuzeybatı sınırlarında yeni bir dinamik oluşturuyor. Tahran yönetimi, bu durumun bölgedeki etnik dengeleri nasıl etkileyeceğini kestiremiyor.
Öte yandan, İran'ın Azerbaycan'daki etnik Azeri nüfusla olan ilişkileri de yeniden şekilleniyor. Tahran, kendi içindeki Azeri vatandaşlarının bu gelişmelerden nasıl etkileneceğini hesap etmek zorunda. Oldukça karmaşık bir demografik denklem bu.
Ekonomik Rüzgarlar ve Kaybedilen Fırsatlar
İran ekonomisi için zor günler. Zengezur Koridoru'nun devreye girmesi, Tahran'ın transit gelirlerinde ciddi bir düşüşe neden olabilir. Enerji nakil hatları ve ticaret yolları yeniden şekillenirken, İran'ın bölgedeki ekonomik önemi azalıyor.
Peki ya alternatifler? İranlı diplomatlar şimdi alternatif rotalar ve işbirliği modelleri üzerine kafa yoruyor. Ancak mevcut uluslararası yaptırımlar ve iç siyaset dinamikleri, Tahran'ın manevra alanını hayli sınırlandırıyor.
Bölgesel İttifakların Değişen Dinamiği
Rusya'nın bölgedeki artan etkisi, İran için başka bir endişe kaynağı. Moskova'nın bu anlaşmada oynadığı rol, Tahran'ın geleneksel müttefikleriyle olan ilişkilerini yeniden düşünmesi gerektiğini gösteriyor.
İran'ın Ermenistan ile olan ilişkileri de sorgulanır hale geldi. Eski dostluklar ve stratejik ortaklıklar, yeni jeopolitik gerçekler karşısında test ediliyor. Tahran için zor bir denge acti bu.
Sonuç olarak, Azerbaycan-Ermenistan anlaşması sadece iki ülke arasında bir barış antlaşması değil. Tüm bölge için yeni bir dönemin başlangıcı. İran ise bu yeni düzende kendine nasıl bir yer bulacağını hesaplamaya çalışıyor. Jeopolitik satranç tahtasında hamle sırası şimdi Tahran'da.
