Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, hareketin silahlarının gelecekte kurulacak egemen Filistin devletine devredilebileceğini duyurdu. Ancak bu adımın atılabilmesi için tek ve kesin bir koşul öne sürüldü: İsrail'in Filistin topraklarındaki işgalinin tamamen sona ermesi.
İşgalin Sona Ermesi Şartı
Halil el-Hayye, cumartesi günü yaptığı yazılı açıklamada, Hamas'ın silahlı yapısının varlık nedeninin işgal olduğunu vurguladı. Hayye, "Hamas'ın silahı işgal ve saldırganlıkla bağlantılıdır. İşgal sona ererse bu silah devlete devrolur" ifadelerini kullandı. Hayye'nin ofisi, burada kastedilen devletin, gelecekte kurulacak bağımsız ve egemen bir Filistin devleti olduğunu açıkladı.
Hamas lideri, silah konusunun hala diğer Filistinli gruplar ve arabulucularla müzakere edildiğini belirterek, "Anlaşma çok başında, silah konusu hâlâ tartışılıyor" dedi. Bu açıklama, süregiden müzakerelerde en zorlu başlıklardan birinin silahsızlanma olduğunu gösteriyor.
Uluslararası Yönetim ve Güç Planı
ABD'nin arabuluculuğunda yürütülen Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin detaylar netleşmeye başladı. Batılı bir diplomat ve Arap bir yetkilinin verdiği bilgilere göre, planın bu aşaması uluslararası bir yönetim yapısı öngörüyor.
Plan kapsamında, "Barış Konseyi" adı verilen ve ABD Başkanı Donald Trump'ın başkanlık edeceği bir mekanizma oluşturulması bekleniyor. Orta Doğu ve Batı'dan yaklaşık 12 liderin yer alacağı bu konseyin, Birleşmiş Milletler yetkisiyle iki yıl süreyle Gazze'yi yönetmesi ve sürenin gerekirse uzatılabilmesi öngörülüyor.
Ayrıca, Gazze'nin günlük idaresini yürütmek üzere Filistinli teknokratlardan oluşan bir komite kurulacak. Bu komitenin savaş sonrası idari geçiş sürecini üstlenmesi planlanıyor. Planın, Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun 2025 yılı sonunda yapacağı görüşmede resmen duyurulması bekleniyor.
Güvenlik ve Yeniden İnşa Süreci
Halil el-Hayye, Gazze'de ateşkesin denetlenmesi ve sınırların gözetimi için "Birleşmiş Milletler gözetiminde uluslararası bir güç" fikrine açık olduklarını ifade etti. Bu uluslararası gücün Gazze'ye konuşlandırılmasına yönelik görüşmeler devam ediyor. Bir Arap yetkili, katılacak ülkelerin henüz netleşmediğini ancak konuşlandırmanın 2026'nın ilk çeyreğinde başlamasının beklendiğini açıkladı.
Planın ikinci aşaması, savaşta büyük yıkıma uğrayan Gazze'nin yeniden inşasını da içeriyor. Ancak milyarlarca dolarlık bu dev projenin finansmanına ilişkin net bir kaynak dağılımı henüz kamuoyuna açıklanmış değil.
Son dönemde bazı Arap ülkeleri, anlaşmanın ikinci aşamasına geçişte yaşanan gecikmeden duydukları rahatsızlığı dile getiriyor. Bu ülkeler, Refah sınır kapısının yeniden açılması, Filistinlilerin yerinden edilmesinin kesin biçimde reddedilmesi ve Filistin devletinin kurulması yönünde net adımlar atılması çağrısında bulunuyor. Filistin kamuoyunda ise, mevcut planın bağımsız bir devlet kurulması konusunda açık bir taahhüt içermemesi nedeniyle endişeler artıyor.
