Tam da şafağın kızıllığı gibiydi o gün... Türk milletinin kaderini değiştiren o tarihi an, 11 Ekim 1922'de Bursa'nın incisi Mudanya'da yaşandı. Sanki tarihin sayfaları yeniden yazılıyordu o sabah.
Aslında kim beklemişti ki? Savaşın tozu dumanı arasında, bir liman kasabasında dünya tarihini değiştirecek bir anlaşma imzalanacağını. Ama işte oldu - Mudanya, tarihin akışını değiştiren o kritik buluşmaya ev sahipliği yaptı.
Masada Kimler Vardı?
Gelin şu müzakere masasına daha yakından bakalım. Bir tarafta - kim mi? - İsmet Paşa, yani o meşhur İsmet İnönü. Türkiye'yi temsilen oradaydı, dimdik ve kararlı. Karşısında ise İngiliz, Fransız ve İtalyan generalleri... General Harrington, General Charpy ve General Mombelli. Düşünün, daha düne kadar savaşan taraflar şimdi barış için bir masada.
Yunan tarafı ise... Ah, onlar biraz farklıydı. Doğrudan masada değillerdi ama anlaşmayı kabul etmek zorunda kaldılar. İlginç değil mi? Savaşı kaybeden taraf olarak Yunanistan, anlaşmayı uzaktan onaylamakla yetindi.
Peki Neden Mudanya?
Bu soru gerçekten merak uyandırıyor. Neden İstanbul değil de, neden Ankara değil de Mudanya? Cevap aslında oldukça pratik: Mudanya, hem ulaşım açısından uygun hem de tarafsız bir bölgeydi. Ayrıca - şunu itiraf etmeliyim - o dönemin siyasi gerilimleri içinde daha güvenli bir ortam sunuyordu.
Mudanya'nın o sakin limanı, tarihin en önemli diplomatik buluşmalarından birine tanıklık edecekti. Kim bilir, belki de denizin o huzur verici sesi, tarafları uzlaşmaya daha yakın hissettirmişti.
Anlaşmanın Kalbi: Maddeler ve Sonuçlar
Şimdi gelelim işin can alıcı noktasına. Bu anlaşma neden bu kadar önemliydi? İşte bazı kritik maddeler:
- Doğu Trakya'nın Türk yönetimine bırakılması - evet, savaşmadan!
- Türk ordusunun barış antlaşmasına kadar Doğu Trakya'ya geçmemesi
- İstanbul ve Boğazların Türk yönetimine devri
- Yunan kuvvetlerinin Doğu Trakya'yı derhal boşaltması
Aslında düşününce... Bu anlaşma, Türk Kurtuluş Savaşı'nı resmen bitiren belgeydi. Lozan Antlaşması'nın yolunu açtı desek yanlış olmaz. Ve en önemlisi - savaş meydanında kazanılan zaferi, diplomatik masada da taçlandırdı.
O gün Mudanya'da imzalanan belge, sadece kağıt üzerinde bir anlaşma değildi. Türk milletinin bağımsızlık iradesinin tüm dünyaca kabul edilişiydi. İsmet Paşa'nın o meşhur imzası, bir milletin kaderini değiştirdi adeta.
Bugün geriye dönüp baktığımızda, Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın sadece bir ateşkes olmadığını görüyoruz. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yolundaki en önemli dönemeçlerden biriydi. Ve Bursa'nın o güzel ilçesi Mudanya, tarihimizin bu altın sayfalarından birine ev sahipliği yapmakla, sonsuza dek hatırlanacak.
