İran Dışişleri Bakanlığı, Kanada hükümetinin daha önce aldığı bir karara misilleme olarak önemli bir adım attı. Bakanlık tarafından yapılan yazılı açıklamada, Kanada Deniz Kuvvetleri'nin (Royal Canadian Navy) 'terör örgütü' olarak ilan edildiği duyuruldu. Bu karar, iki ülke arasındaki diplomatik gerilimi yeni bir seviyeye taşıdı.
Misilleme Kararının Nedeni
İran'ın bu sert tepkisinin arkasında, Kanada'nın 19 Haziran 2024 tarihinde aldığı bir karar yatıyor. O tarihte Kanada Kamu Güvenliği Bakanı Dominic LeBlanc, İran'ın resmi silahlı kuvvetlerinin bir parçası olan İran Devrim Muhafızları Ordusu'nu (DMO) 'terör örgütleri' listesine eklediklerini açıklamıştı. İran Dışişleri, yaptığı son açıklamada bu hamleyi 'uluslararası hukuka aykırı' olarak nitelendirdi.
Açıklamada, "Kanada hükümeti, uluslararası hukuka aykırı olarak ülkenin resmi silahlı kuvvetlerinin temel unsurlarından biri olarak tanınan Devrim Muhafızları Ordusu'nu terörist bir yapı şeklinde nitelendirdiğinden dolayı, karşılıklı önlem ilkesi uyarınca, Kanada Deniz Kuvvetleri terör örgütü ilan edilmiştir" ifadelerine yer verildi. Bu ifadeler, kararın bir misilleme olduğunu ve 'karşılıklı önlem ilkesi' çerçevesinde alındığını net bir şekilde ortaya koyuyor.
ABD ile Benzer Bir Süreç Yaşanmıştı
İran'ın bu türden misilleme kararları alması ilk değil. Daha önce de benzer bir diplomatik kriz ABD ile yaşanmıştı. 2019 yılında ABD yönetimi, İran Devrim Muhafızları Ordusu'nu 'yabancı terör örgütleri' listesine eklemişti. İran da buna karşılık olarak ABD ordusunu kendi 'terör örgütleri' listesine almıştı. Bu durum, Tahran yönetiminin, kendi askeri kurumlarını terör listesine alan ülkelere benzer şekilde yanıt verme politikasını sürdürdüğünü gösteriyor.
Uluslararası İlişkilere Olası Etkileri
Bir ülkenin başka bir ülkenin resmi deniz kuvvetlerini terör örgütü ilan etmesi, uluslararası diplomaside oldukça nadir görülen ve ciddiyeti yüksek bir adım. Bu kararın, iki ülke arasında zaten gergin olan ilişkileri daha da kötüleştirmesi bekleniyor. Kararın pratikte ne gibi yaptırımlar veya kısıtlamalar getireceği ise henüz netlik kazanmış değil. Ancak, sembolik ve diplomatik anlamda önemli bir sertleşmeyi işaret ediyor.
Ortadoğu'da ve uluslararası arenada gerilimlerin sürdüğü bir dönemde, İran'ın Kanada'ya yönelik bu hamlesi, bölgesel ve küresel güç dengelerindeki sert söylem ve karşılıklı suçlamaların devam edeceğinin bir göstergesi olarak yorumlanıyor. İki ülke arasındaki bu krizin, önümüzdeki dönemde başka alanlara da sıçrayıp sıçramayacağı merak konusu.
