Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında, her iki ülke topraklarında bulunan tarihi mezarlıkların korunması ve yönetimine dair önemli bir diplomatik adım atıldı. İki ülke hükümetleri, askeri ve sivil defin yerlerinin gelecek nesillere aktarılması için kapsamlı bir iş birliği mutabakatı imzaladı.
Anlaşmanın Tarihsel Süreci ve Yürürlüğe Giriş
3 Aralık 2012 tarihi, bu anlaşmanın İstanbul'da imzalandığı gün olarak kayıtlara geçti. 'Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında Türkiye Cumhuriyeti topraklarında bulunan Rus defin yerleri ile Rusya Federasyonu topraklarında bulunan Türk defin yerleri hakkında anlaşma' başlıklı bu belge, uzun vadeli bir iş birliğinin temelini oluşturdu.
Anlaşmanın iç hukuk süreçleri taraflarca ayrı ayrı tamamlandı. Rusya tarafında iç onay süreci 11 Aralık 2013'te sona erdi. Türkiye tarafında ise sürecin tamamlanmasının ardından, ilgili kanun 7 Mart 2017 tarihinde resmi olarak yürürlüğe girdi.
Anlaşmanın Temel Maddeleri ve Getirdikleri
İki ülke arasındaki bu uzlaşma metni, bir dizi somut adım ve yükümlülük öngörüyor. Bu maddeler, defin yerlerinin geleceği için kritik öneme sahip.
Defin Yerlerinin Tespiti ve Korunması
Anlaşmanın ilk önemli ayağı, defin yerlerinin tespiti ve kaydıdır. Taraflar, kendi ülke sınırları içerisinde bulunan diğer devlete ait mezar alanlarını belirleyecek ve bu bilgileri karşılıklı olarak paylaşacak. Ardından, bu mezarlıkların korunması ve bakımının, bulundukları ülkenin ulusal mevzuatına uygun şekilde sağlanması taahhüt ediliyor.
Nakil, Yeniden Defin ve Ziyaret Kolaylıkları
Anlaşma, gerektiği takdirde naaş nakli veya yeniden defin işlemlerinin yapılabilmesine olanak tanıyor. Böylece, gömülü askerlerin kalıntılarının anavatanlarına nakledilmesi ve uygun şekilde yeniden defnedilmesi prosedürü düzenlenmiş oluyor.
Ayrıca, hayatta olan yakınların ve ilgililerin mezarları ziyaret edebilmesi için gerekli ziyaret kolaylıklarının getirilmesi de anlaşmanın insani boyutunu öne çıkarıyor.
Ortak Komisyon ile Koordinasyon
Anlaşmanın uygulanmasında etkin bir koordinasyon sağlamak amacıyla, taraflar arasında ortak bir komisyon kurulması öngörülüyor. Bu komisyon, sürecin takibinden, olası sorunların çözümüne kadar geniş bir yetki alanına sahip olacak.
Sonuç olarak, 2012'de imzalanan ve 2017'de yürürlüğe giren bu anlaşma, Türkiye ve Rusya arasındaki tarihi ve kültürel bağların korunmasına yönelik somut bir adım olarak değerlendiriliyor. İki ülkenin ortak tarihine ışık tutan bu mezarlıklar, artık daha güvence altında ve sistematik bir şekilde korunacak, gelecek nesillere aktarılacak.
