Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında, her iki ülke topraklarında bulunan askeri defin yerlerinin statüsünü düzenleyen önemli bir anlaşma, uzun bir onay sürecinin ardından yürürlüğe girdi. Bu anlaşma, tarihi ve insani bir sorumluluğu yerine getirmeyi amaçlıyor.
Anlaşmanın Tarihsel Süreci ve Yürürlüğe Giriş
Anlaşma metni, 3 Aralık 2012 tarihinde İstanbul'da taraflar arasında imzalandı. 'Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti Topraklarında Bulunan Rus Defin Yerleri ile Rusya Federasyonu Topraklarında Bulunan Türk Defin Yerleri Hakkında Anlaşma' başlığını taşıyan bu belge, daha sonra her iki ülkenin iç hukuk onay süreçlerinden geçti.
Rusya tarafında iç onay süreci 11 Aralık 2013 tarihinde tamamlandı. Türkiye tarafında ise anlaşmanın onaylanmasına ilişkin kanun, 7 Mart 2017 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi. Böylece, imzalanmasının üzerinden yaklaşık beş yıl geçtikten sonra anlaşma tam anlamıyla uygulanmaya başlandı.
Anlaşmanın Temel Maddeleri ve Getirdikleri
Anlaşma, karşılıklı saygı ve insani değerler çerçevesinde, iki ülke topraklarındaki askeri mezarlıkların korunması ve yönetimi için kapsamlı bir çerçeve çiziyor.
Defin Yerlerinin Tespiti ve Korunması
Taraflar, kendi ülke sınırları içerisinde bulunan diğer devlete ait mezar alanlarını tespit edecek ve bu bilgileri birbirlerine resmi olarak bildirecek. Bu mezarlıkların korunması ve bakımı, bulundukları ülkenin ulusal mevzuatına uygun şekilde sağlanacak. Bu madde, kayıp mezarların bulunmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını güvence altına almayı hedefliyor.
Naaş Nakli ve Ziyaret Kolaylıkları
Anlaşma, gerektiği takdirde, gömülü askerlerin naaşlarının ait oldukları ülkeye nakledilmesine ve uygun bir şekilde yeniden defnedilmesine olanak tanıyor. Ayrıca, hayatta kalan yakınların ve ilgili kişilerin bu mezarlıkları ziyaret etmesini kolaylaştırmak için gerekli idari düzenlemelerin yapılması öngörülüyor.
Ortak Komisyon ile Koordinasyon
Anlaşmanın etkin bir şekilde uygulanabilmesi ve olası sorunların çözüme kavuşturulması amacıyla, taraflar arasında ortak bir komisyon kurulması kararlaştırıldı. Bu komisyon, uygulama aşamasındaki koordinasyonu sağlamakla görevli olacak.
Sonuç ve Önemi
Bu anlaşma, Türkiye ve Rusya arasındaki diplomatik ilişkilerin insani boyutunu güçlendiren önemli bir adım olarak kayıtlara geçti. Tarihsel süreçte çeşitli nedenlerle yabancı topraklarda hayatını kaybeden askerlerin hatırasına sahip çıkılması, iki ülke arasındaki karşılıklı saygının da bir göstergesi. Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle, geçmişe dair bir sorumluluk yerine getirilirken, gelecekteki iş birliği için de olumlu bir zemin hazırlanmış oldu.
