ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı bir paylaşımla, Louisiana Valisi Jeff Landry'yi Grönland Özel Temsilcisi olarak atadığını duyurdu. Bu beklenmedik diplomatik hamle, Danimarka ve Avrupa Birliği'nden (AB) hızlı ve net tepkiler gelmesine yol açtı.
Trump'ın Açıklaması ve Tepkilerin Başlangıcı
Trump, paylaşımında Grönland'ın ABD'nin ulusal güvenliği için taşıdığı önemi vurguladı. Vali Jeff Landry'nin, müttefiklerin ve dünyanın güvenliğini sağlamak adına ABD çıkarlarını güçlü şekilde ileri taşıyacağını ifade etti. Ancak bu atama, Grönland'ın bağlı olduğu Danimarka Krallığı'nı ve AB'yi harekete geçirdi.
AB Komisyonu Sözcüsü Anouar El Anouni, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Danimarka Krallığı'nın toprak bütünlüğünün, egemenliğinin ve sınırlarının dokunulmazlığının korunmasının AB için elzem olduğunu belirtti. AB'nin bu konudaki duruşunun uzun süredir açık olduğunun altını çizdi.
Danimarka ve Grönland'dan Sert Yanıt
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Instagram üzerinden yaptığı açıklamayla tepkisini net bir şekilde ortaya koydu. "Grönland satılık değildir" diyen Frederiksen, "Grönlandlılar kendi geleceklerini kendileri belirler. Her zaman istediğinizi elde edemezsiniz" ifadelerini kullandı. Ülkesinin demokratik değerlerinden vazgeçmeyeceğini vurgulayarak, Danimarka Krallığı'nın toprak bütünlüğüne saygı beklediklerini iletti.
Grönland Başbakanı Jens-Frederik Nielsen de sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, ABD'nin bu atamasının kendileri için bir anlam ifade etmediğini söyledi. Nielsen, "Kendi demokrasimiz, kararlarımız ve dimdik duran güçlü bir topluluğumuz var. Grönland, Grönlandlılara aittir ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmalıdır" dedi.
Diplomatik Gerilim ve Geçmişteki Tartışmalar
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen, medyaya verdiği demeçte, ABD'nin Kopenhag Büyükelçisi Ken Howery'nin yakın zamanda Grönland'ın başkenti Nuuk'u ziyaret ettiğini hatırlattı. Rasmussen, toprak bütünlüğü söz konusu olduğunda Danimarka'nın ABD'ye karşı kırmızı bir çizgisi olduğunu vurguladı. "İyi ilişkiler içinde olduğumuzu düşünüyorduk. Şimdi birdenbire özel bir temsilci geliyor. Bunun amacı ne? Elbette bunun için bir açıklama talep etmeliyiz" şeklinde konuştu.
Bu olay, Trump'ın daha önceki açıklamalarını da akıllara getirdi. Trump, göreve geldikten sonra defalarca, Grönland'ın ABD kontrolünde bulunmasının "mutlak bir zorunluluk" olduğunu savunmuştu. Mart ayında Kongre'ye hitaben yaptığı konuşmada, ulusal ve küresel güvenlik açısından Grönland'ın kritik önemde olduğunu belirterek, "Öyle ya da böyle elde edeceğiz" ifadesini kullanmıştı. Bu sözler, o dönem de Grönlandlı yetkililerden büyük tepki çekmişti.
Danimarka'da birçok siyasi parti de Trump'ın bu son atamasını tepkiyle karşıladı. Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölge olan Grönland, ana karadan yaklaşık 2 bin 900 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Bu son gelişmeler, Atlantik ötesi ilişkilerde yeni bir diplomatik gerilim noktası oluşturmuş durumda.
