Dünya siyasetinin gündemi, yarın Florida'da gerçekleşecek olan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile ABD Başkanı Donald Trump arasındaki kritik zirvede. Görüşme öncesinde Zelenski, kamuoyuyla ilk kez paylaştığı 20 maddelik barış planının %90 oranında hazır olduğunu duyurarak umutlu bir tablo çizdi. Ancak Trump'ın Politico'ya yaptığı açıklamalar, görüşmenin gidişatına dair sert bir gerilim sinyali verdi.
Trump'tan Sert Uyarı: "Onayım Olmadan Hiçbir Şey Yok"
ABD Başkanı Donald Trump, görüşme öncesinde inisiyatifin tamamen kendisinde olduğunu vurgulayan beklenmedik bir çıkış yaptı. Trump, "Ben onaylamadığım sürece onun elinde hiçbir şey yok. O yüzden, bakalım ne getirecek" ifadelerini kullandı. Bu sözler, Zelenski'nin 'Yeni yıldan önce pek çok şey karara bağlanabilir' şeklindeki iyimser açıklamasıyla tezat oluşturarak, pazarlıkların ne denli sert geçebileceğine işaret etti.
Zelenski'nin 20 Maddelik Barış Taslağı: Egemenlik, Güvenlik ve Zorlu Konular
Zelenski'nin ofisi tarafından paylaşılan ve yüzde 90'ı tamamlanmış olan taslak plan, savaşın sonlandırılması ve kalıcı barışın tesisi için kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Planın dikkat çeken bazı maddeleri şöyle:
Ukrayna'nın egemenliği ve toprak bütünlüğünün yeniden teyit edilmesi ilk sırada yer alıyor. Taraflar arasında tam bir saldırmazlık anlaşması öngörülürken, uzay tabanlı sistemlerle izlenecek bir mekanizma kurulması planlanıyor.
Ukrayna, mevcut 800 bin personellik silahlı kuvvetini koruyacak. ABD, NATO ve Avrupa ülkeleri, NATO'nun 5'inci maddesine benzer karşılıklı savunma garantileri sağlayacak. Rusya'nın ise saldırmazlık politikasını yasal olarak resmileştirmesi ve bunu Devlet Duması'nda onaylaması bekleniyor.
Ekonomik boyutta, Ukrayna'nın 800 milyar dolar mobilize edilmesini hedefleyen kapsamlı bir kalkınma paketi, AB ile üyelik süreci ve ABD ile serbest ticaret anlaşması müzakerelerinin hızlandırılması yer alıyor.
En Zorlu Başlıklar: Toprak ve Zaporijya Santrali
Zelenski'nin "en karmaşık ve henüz çözülmemiş" olarak tanımladığı toprak meselesi, planın bel kemiğini oluşturuyor. Rusya, Ukrayna'nın Donetsk'te kontrol ettiği alanlardan çekilmesini isterken; Kiev, çatışmaların mevcut cephe hatlarında durdurulmasını savunuyor. Washington ise silahsızlandırılmış bölgeler ve serbest ekonomik bölge kurulmasını öneriyor.
Bir diğer kritik konu ise Zaporijya Nükleer Santrali'nin kontrolü. ABD, Ukrayna, ABD ve Rusya'nın eşit paya sahip olduğu ortak bir işletme önerirken; Kiev, yalnızca ABD ve Ukrayna'nın yer aldığı %50-50'lik bir yapı kurulmasını talep ediyor.
Plan ayrıca, tüm savaş esirlerinin değişimi, çocuklar da dahil olmak üzere sivil tutukluların iadesi, Ukrayna'da seçimlerin yapılması ve anlaşmanın uygulamasının Başkan Trump'ın başkanlık edeceği bir Barış Konseyi tarafından denetlenmesini öngörüyor.
Zelenski: "Avrupa ve Rusya Olmadan İmzalanamaz"
Kiev'de gazetecilere açıklama yapan Zelenski, Florida'daki görüşmenin temel amacının bu süreci nihayete erdirmek olduğunu vurguladı. Ancak barış planının hayata geçirilmesinin yalnızca Kiev ve Washington'ın inisiyatifinde olmadığının altını çizdi. Zelenski, "20 maddelik bir taslak ve 4 taraf var, bunlar Ukrayna, Amerika, Rusya ve Avrupa'dır. Elbette 20 maddelik bir taslak, Rusya ve Avrupalılar olmadan imzalanamaz" dedi.
Yarınki zirve, Trump'ın sert çıkışı ve Zelenski'nin detaylı planı eşliğinde, Ukrayna savaşının geleceğini şekillendirebilecek önemli bir dönüm noktası olmaya aday. Tüm tarafların mutabakatı ile tam ateşkesin derhal yürürlüğe girmesi hedefi, şimdilik diplomatik bir satranç tahtasında ilerleyen hamlelere bağlı görünüyor.
