Dünya, adeta bir yangın yerine dönmüş durumda. Suriye'den Ukrayna'ya, Filistin'den Afrika'ya uzanan bu bitmek bilmeyen çatışmalar, sadece insanlık dramına yol açmıyor. Ekonomist Özlem Doğaner'in de altını çizdiği gibi, bu savaşların en büyük kurbanlarından biri de küresel ekonomi.
"Paramız pul oldu" derler ya, tam da öyle bir noktadayız. Doğaner'in çarpıcı tespitlerine göre:
- Enerji fiyatlarındaki kontrolsüz artışlar (petrol 100 doları gördü bile!)
- Tedarik zincirindeki kırılmalar (fabrikalar durma noktasında)
- Yatırımcı psikolojisinin dibe vurması (borsalar roller coastera döndü)
Peki bu kısır döngü nasıl kırılacak?
Doğaner'in dediği gibi, "Barış olmadan kalkınma olmaz". Ama işin kötüsü, silah endüstrisinin cirosu rekor kırarken, kim dinler ki ekonomistleri? Dolar 30 lirayı zorluyor, market rafları her geçen gün biraz daha boşalıyor.
İşin ilginç yanı, 2008 krizinden bile beter bir tablo çıkıyor ortaya. Çünkü bu sefer:
- Merkez bankalarının eli kolu bağlı
- Faiz artırmak enflasyonu düşürmüyor, daha da körüklüyor
- Hükümetlerin manevra alanı yok denecek kadar az
Kısacası, savaşlar sadece cephede değil, cüzdanlarımızda da vuruyor bizi. Doğaner'in uyarısı net: "Bu gidişat değişmezse, 2024 çok daha zor geçecek." Haklı mı? Maalesef öyle görünüyor...
