Tam 26 yıl. Neredeyse çeyrek asır. Türkiye'nin sosyal güvenlik sisteminin içinden geçtiği bu uzun soluklu dönem, adeta bir laboratuvar gibi. Ve rakamlar... Ah o rakamlar, öyle şeyler söylüyor ki!
1999'dan bu yana -evet, tam da o ünlü ekonomik krizin hemen öncesinden bugüne- sistemde neler olup bittiğine bir bakalım mı? SGK'nın son verileri, durumun vahametini değil belki ama ciddiyetini gözler önüne seriyor.
Emekli Ordusu Büyüyor, Ama...
1999'da 5,5 milyon olan emekli sayısı, inanılmaz bir artışla 2023'te 16,2 milyona fırlamış durumda. Yüzde 194'lük bir artış bu! Yani neredeyse iki katından fazla. Peki ya aktif çalışanlar? Onların sayısı da aynı dönemde 8,9 milyondan 23,3 milyona çıkmış. Güzel haber gibi görünüyor değil mi? Ama işin iç yüzü öyle değil.
Asıl mesele şu: Prim ödeyenlerle, ödemeyenler arasındaki o hassas denge. 1999'da her bir prim ödemeyen emekli için 2,4 prim ödeyen sigortalı varken, bu oran 2023'te 1,7'ye düşmüş. Yani sistemin üzerindeki yük giderek ağırlaşıyor.
İşte O Çarpıcı Detaylar
- SSK'lılar: 5,2 milyondan 15,7 milyona çıkmış. Devasa bir sıçrama.
- Bağ-Kur'lular: 1,6 milyondan 4,6 milyona yükselmiş. Esnaf ve sanatkâr da emekli oluyor haliyle.
- Emekli Sandığı: Burada ise hafif bir düşüş var: 1,7 milyondan 1,5 milyona.
Peki, bu büyümenin finansal karşılığı ne? 1999'da 9,6 milyar lira olan emekli aylığı ödemeleri, 2023'te -fevkalade bir artışla- 633,7 milyar liraya ulaşmış. Enflasyonu hesaba katsak bile, devasa bir yük.
Peki Ya Gelecek?
Uzmanlar -ki ben de onlara katılıyorum- bu trendin sürdürülebilir olmadığını ısrarla vurguluyor. Nüfus yaşlanıyor, yaşam süresi uzuyor. Sistemin ayakta kalabilmesi için ciddi bir reform şart gibi duruyor. Belki de emeklilik yaşında yeni düzenlemeler, belki prim gün sayılarında revizyonlar... Kim bilir?
Sonuç olarak, sosyal güvenlik bizim için hayati önem taşıyan bir file. Ama bu fileyi güçlendirmek ve gelecek nesillere aktarabilmek için akıllıca adımlar atmak şart. Rakamlar bunu açıkça söylüyor.
