Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), finansal sistemdeki zorunlu karşılık uygulamalarını sadeleştirmek amacıyla önemli bir adım attı. 2 Aralık 2025 tarihinde yayımlanan tebliğ değişikliği ile bir dizi düzenleme hayata geçirildi. Bu değişiklikler, bankaların ve finansal kuruluşların yükümlülüklerini doğrudan etkileyecek nitelikte.
Yabancı Para Yükümlülüklerinde Oran İndirimleri
Değişikliklerin en dikkat çeken yanı, uzun vadeli yabancı para yükümlülükler için uygulanan zorunlu karşılık oranlarındaki düşüş oldu. Buna göre, yurt dışından doğrudan temin edilen uzun vadeli yabancı para yükümlülüklerdeki artışa uygulanan geçici %0 oranlı rejimin süresi uzatılmayarak sona erdirildi. Ayrıca, vadeler bazında önemli indirimler gerçekleştirildi.
İki yıla kadar vadeli yükümlülüklerde oran %16'dan %10'a, üç yıla kadar vadeli olanlarda %11'den %8'e düşürüldü. Beş yıla kadar vadeli yükümlülükler için oran %7'den %3'e indirilirken, beş yıldan uzun vadeli yabancı para yükümlülükler için zorunlu karşılık oranı %5'ten %0'a çekildi. Bir yıla kadar vadeli yükümlülüklerde ise %21'lik oran korundu.
Mevduat Hesaplarında Oran Düzenlemeleri ve Finansman Şirketleri
TCMB, döviz tevdiat hesapları ile altın mevduat hesapları arasında bulunan zorunlu karşılık oranı farklılıklarını da ortadan kaldırdı. Bu, iki hesap türü arasında uyum sağlanması anlamına geliyor.
Vadesiz ve bir aya kadar vadeli döviz mevduat ve katılım fonları için uygulanan oran %32'den %30'a düşürüldü. Daha uzun vadeli döviz mevduat/katılım fonunda ise oran %26 olarak tek bir seviyede belirlendi. Kıymetli maden depo hesaplarında ise ters yönde bir hareket görüldü; vadesiz ve kısa vadeli hesapların oranı %28'den %30'a yükseltilirken, uzun vadeli hesaplar için oran %26'da sabitlendi.
Bir diğer önemli değişiklik ise finansman şirketleri ile ilgili. 2022 yılında zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler kapsamına alınan finansman şirketlerinin, yurt içi bankalara olan borçları tekrar bu kapsamın dışına çıkarıldı.
Kredi Büyümesi Sınırlaması Devam Ediyor
TCMB'nin aynı tebliğ değişikliği kapsamında aldığı bir diğer karar ise kredi büyümesi sınırlaması uygulamasının süresini 1 yıl daha uzatmak oldu. Bu uygulama, bankaların belirli bir hızın üzerinde kredi genişlemesi yapmasını kısıtlayan bir önlem olarak biliniyor.
Merkez Bankası'nın bu kapsamlı düzenlemesi, finansal sistemdeki kuralları basitleştirmeyi ve uzun vadeli kaynak kullanımını teşvik etmeyi amaçlıyor. Oran indirimleri özellikle döviz cinsinden uzun vadeli fonlamanın maliyetini düşürerek, ilgili piyasalara yönelik bir rahatlama sağlayabilir.
