Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Temyiz Dairesi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkındaki tutuklama emirlerine yönelik İsrail'in yaptığı itirazı oy çoğunluğuyla reddetti. Bu karar, mahkemenin 21 Kasım 2024 tarihinde çıkardığı tutuklama emirlerinin geçerliliğini teyit etti.
Mahkemenin Gerekçesi ve İsrail'in İtirazı
İsrail, UCM'nin 2021 yılında yaptığı bildirimi, 7 Ekim 2023 sonrasında ortaya çıkan olayların "yeni bir durum" oluşturduğunu öne sürerek yeniden yapılması gerektiğini savunuyordu. Ancak Temyiz Dairesi çoğunluğu, bu argümanı kabul etmedi.
Kararda, 2018'de Filistin'in yaptığı başvuru ve 2021'deki bildirimde, uluslararası nitelikteki silahlı çatışmanın taraflarından birinin İsrail olduğunun zaten belirlendiği vurgulandı. 7 Ekim 2023 sonrası yaşananların ise aynı silahlı çatışma kapsamında değerlendirilebileceği hükmüne varıldı.
Sürecin Tarihsel Arka Planı
UCM'nin bu dosyadaki incelemesi 2018 yılına dayanıyor. Filistin, o tarihte mahkemeye başvurarak, 13 Haziran 2014 tarihine kadar işlenen ve sonrasında işlenecek suçların soruşturulmasını talep etmişti. UCM Başsavcısı da Mart 2021'de İsrail'e yaptığı bildirimde, ön incelemenin bu tarihi ve sonrasını kapsadığını belirtmişti.
17 Kasım 2023'te Güney Afrika, Bolivya, Bangladeş, Komorlar Birliği ve Cibuti'nin ek başvurusu geldi. Bu ülkeler, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları hakkında soruşturma açılmasını istedi. Temyiz Dairesi, 2023 ve 2024'te yapılan bu ek başvuruların yeni bir durum oluşturmadığını, mevcut soruşturmanın hızlandırılmasını amaçladığını kaydetti.
Sonuç ve Anlamı
UCM Ön Dava Dairesi, 21 Kasım 2024'te Netanyahu ve Gallant hakkında, Gazze'de sivillere karşı savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekten tutuklama emri çıkarmıştı. Temyiz Dairesi'nin itirazı reddetmesiyle, bu emirler hukuki açıdan daha da sağlamlaşmış oldu.
Karar, uluslararası hukuk çevrelerinde önemli bir yankı uyandırırken, İsrail için ciddi bir diplomatik ve hukuki zemin kaybı anlamına geliyor. Sürecin bundan sonraki aşamaları, uluslararası ilişkilerde gerilimi artırabilecek bir potansiyele sahip.
