Letonya'da bugün alınan bir karar, Avrupa'nın kadına yönelik şiddetle mücadele çabalarında adeta soğuk duş etkisi yarattı. Evet, doğru duydunuz - Letonya parlamentosu, İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen o önemli belgeden çekilme kararını onayladı.
Oylama sonuçlarıysa gerçekten düşündürücü: 47 milletvekili "evet" derken, sadece 28'i "hayır" oyu kullandı. Bu rakamlar bile aslında ülkedeki siyasi iklim hakkında fazlasıyla fikir veriyor bence.
Peki Neden Bu Karar?
Resmi gerekçe olarak, sözleşmenin "toplumsal cinsiyet" kavramının Letonya'nın anayasal düzeniyle uyumsuz olduğu iddia ediliyor. Sanki kadınların temel haklarını korumak anayasaya aykırıymış gibi! Hükümet yetkilileri, bu kararın "aile değerlerini korumak" adına alındığını söylüyor ama insan ister istemez düşünüyor: Hangi aile değerleri?
Şiddete maruz kalan kadınların korunması mı aile değerlerine aykırı? Cidden mi?
Uluslararası Tepkiler ve Endişeler
Bu karar, kadın hakları savunucuları arasında haklı bir endişe dalgasına neden oldu. Zira İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetle mücadelede bugüne kadar imzalanan en kapsamlı uluslararası belge konumunda.
Letonya'nın bu adımı, maalesef diğer Doğu Avrupa ülkelerinde de görülen bir trendin parçası haline geldi. Polonya'nın 2020'de sözleşmeden çekilme girişimini hatırlayalım mesela - benzer argümanlar, benzer söylemler...
Avrupa Konseyi yetkililerinin bu karara nasıl tepki vereceğini hep birlikte göreceğiz. Fakat şunu söylemeden geçemeyeceğim: Uluslararası insan hakları standartlarında geriye doğru atılan her adım, hepimizin kaybı.
Letonya'da Kadına Şiddet Gerçeği
İstatistiklere baktığımızda durum hiç de iç açıcı değil. Letonya'da her üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel şiddete maruz kalıyor. Cinsel şiddet vakalarıysa neredeyse günlük hayatın bir parçası haline gelmiş durumda.
Peki sizce böyle bir tablo karşısında koruyucu mekanizmalardan vazgeçmek mantıklı mı? Bana kalırsa kesinlikle hayır!
Sözleşmeden çekilme kararının, ülkedeki kadın dernekleri ve insan hakları örgütleri tarafından büyük bir hayal kırıklığıyla karşılandığını da eklemeden geçmeyelim. Onlara göre bu karar, şiddet mağduru kadınlara verilmiş büyük bir darbe.
Sonuç olarak, Letonya'nın İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme kararı sadece bir ülkenin iç meselesi değil. Bu karar, aslında tüm Avrupa'da kadın hakları mücadelesinin hangi yöne evrildiğine dair önemli bir gösterge. Ve maalesef pek de iç açıcı bir tablo çizmiyor.
