Türkiye'de, sigorta kaydı olmadan çalışırken iş kazasına uğrayan işçiler için devlet, güçlü bir koruma mekanizması devreye sokuyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu tür durumlarda işçiyi kaza gününden itibaren re'sen (kendiliğinden) sigortalı kaydediyor. Bu uygulama, sosyal devlet anlayışının en somut örneklerinden biri olarak öne çıkıyor.
Teknik İşlem Değil, Kapsamlı Bir Hak Güvencesi
Uzmanların da altını çizdiği gibi, bu sistem işçiyi ve ailesini korumayı amaçlıyor. Kamuoyunda zaman zaman "işçinin sadece bir gün sigortalı gösterildiği" şeklinde yanlış anlaşılmalara konu olan uygulamanın gerçeği yansıtmadığı belirtiliyor. Yetkililer, re'sen tescilin yalnızca hakların başlatılması için yapılan ilk teknik adım olduğunu vurguluyor.
SGK'nın yürüttüğü detaylı incelemeler tamamlandığında, işçinin kazadan önceki tüm çalışma günleri geriye dönük olarak sisteme işleniyor ve tüm hakları eksiksiz bir şekilde tanımlanıyor. Böylece işçi, sanki düzenli olarak sigortalı çalışmış gibi hak sahibi oluyor.
Detaylı Soruşturma ve Hakların Belirlenmesi
Sigortasız işçilerin geçirdiği kazalarda SGK denetmenleri ve müfettişleri kapsamlı bir araştırma yürütüyor. İşçinin ne zamandan beri çalıştığı, aldığı ücret, kazanın nasıl meydana geldiği ve sorumlular; tanık ifadeleri, işyeri kayıtları ve kamera görüntüleri gibi deliller ışığında tek tek tespit ediliyor. Bu titiz süreç, adil bir hak dağılımının temelini oluşturuyor.
Aileye Çifte Güvence: Ölüm Geliri ve Aylık
İş kazasının ölümle sonuçlanması durumunda ise SGK, hak sahiplerine ölüm geliri ve gerekli şartlar oluşmuşsa ölüm aylığı bağlıyor. Gelir ve aylığa aynı anda hak kazanıldığında, yüksek olan ödemenin tamamı, düşük olanın ise yarısı aileye ödeniyor. Bu, ailenin maddi açıdan desteklenmesi için hayati bir önlem. Ayrıca cenaze masrafları da cenaze ödeneği olarak devlet tarafından karşılanıyor.
Sonuç olarak, Türkiye'deki bu uygulama, en korunmasız durumdaki çalışanları dahi sosyal güvenlik şemsiyesi altına alarak, sosyal devlet ilkesini pratiğe geçiriyor. İş kazası geçiren sigortasız her işçi, SGK'nın bu koruyucu mekanizması sayesinde haklarına kavuşabiliyor.
