İlçelerde görev yapan devlet memurlarının, kendileri veya birinci derece yakınlarının sağlık sorunları nedeniyle il merkezindeki hastanelere gitmek zorunda kalmaları sık karşılaşılan bir durum. Peki, bu yolculuk aynı gün içinde tamamlanamazsa memur izinli sayılır mı? Bu soru, kamu personelinin günlük yaşamında önemli bir yer tutuyor.
Hukuki Dayanak: 657 Sayılı Kanun Ne Diyor?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 105. maddesi, hastalık ve refakat izinlerine ilişkin temel düzenlemeleri içeriyor. Maddeye göre, uzun süreli tedavi gerektiren kanser, verem gibi hastalıklarda 18 aya, diğer hastalıklarda ise 12 aya kadar aylık ve özlük hakları korunarak izin verilebiliyor. Ayrıca, bakmakla yükümlü olunan aile bireylerinin ağır hastalık veya kaza geçirmesi halinde, sağlık kurulu raporu ile üç aya kadar refakat izni kullanılabiliyor.
Kanunun 124. maddesi ise, kamu hizmetlerinin aksaması durumunda uygulanacak disiplin cezalarını düzenliyor. Bu iki madde, konunun iki temel yönünü oluşturuyor: çalışanın sağlık hakkı ile kamu hizmetinin sürekliliği.
Yönetmelikler ve Uygulama Esasları
Konuya ilişkin ayrıntılar, 29 Ekim 2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" ile düzenlenmiş durumda. Ancak bu yönetmelikte, memurun hastalandığında sağlık kurumuna nasıl başvuracağına veya bu sürelerde ne gibi işlem yapılacağına dair açık bir hüküm bulunmuyor.
Yönetmeliğin 11. maddesi (Hüküm bulunmayan haller), bu tip durumlarda 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılacağını belirtiyor. Sağlık hizmetlerine erişim prosedürü ise, 31 Aralık 2009 tarihli 27449 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tebliğ ile kamu personeli için kolaylaştırılmış. Buna göre, kamu personeli ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri, sağlık karnesi olmadan, yalnızca kimlik belgesi ile sağlık kuruluşlarına başvurabiliyor.
İl Merkezine Tedavi Seyahati ve İzin Statüsü
Peki, ilçede çalışan bir memur, tedavi için il merkezine gitmek zorunda kalırsa ve gidiş-dönüş aynı gün içinde mümkün olmazsa ne olacak? Bu sorunun cevabı, yukarıdaki mevzuat ışığında şu şekilde değerlendiriliyor:
1. Muayene ve Tetkik Süreleri İzin Sayılır: Memurun hastalık nedeniyle sağlık kurumuna başvurduğu, muayene olduğu veya tetkik/tahlil yaptırdığı süreler, izinli sayılma kapsamına giriyor. Ancak bu izin, yalnızca söz konusu işlemlerin fiilen gerçekleştiği süre ile sınırlı.
2. Yol Süresi de Dikkate Alınmalı: Eğer tedavi, görev yapılan ilçedeki sağlık kuruluşlarında mümkün değilse ve il merkezine gitmek tıbben zorunluysa, bu durumda gidiş ve dönüş için gereken yol süresi de izinli sayılma kapsamında değerlendirilmeli.
3. Belge İstenebilir: Kamu kurumları, ilgili memurdan, sağlık kuruluşunda muayene olduğuna veya tetkik yaptırdığına dair belge talep etme hakkına sahip.
4. Raporsuz Süre Sonunda Görev Başı Zorunluluğu: Muayene sonrasında doktor tarafından bir hastalık raporu verilmediyse, memurun muayene ve yol için geçen sürenin bitiminde derhal görevine dönmesi gerekiyor.
5. Göreve Dönmeme Cezası: Hastalık raporu olmaksızın, bu sürelerin bitiminde görevine başlamayan memur hakkında, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesi uyarınca disiplin soruşturması başlatılabileceği ve gerekli cezai işlem uygulanabileceği belirtiliyor.
Sonuç olarak, tedavi amacıyla il merkezine yapılan ve aynı gün bitmeyen seyahatler, tıbbi bir zorunluluk olması ve belgelendirilmesi kaydıyla, memurun izinli sayılması için geçerli bir sebep oluşturuyor. Ancak, bu sürenin makul ve gerekli olması ile işveren kuruma bilgi verilmesi, sorunsuz bir süreç için kritik önem taşıyor.
