Anayasa Mahkemesi (AYM), gümrük müşavirliği ve yardımcılığı mesleğine engel olarak düzenlenen 'yüz kızartıcı suç' ibaresini Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Karar, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Danıştay'dan AYM'ye İptal Başvurusu
Danıştay 10. Dairesi, bir gümrük müşavirliği izin belgesinin iptaline yönelik işlemin iptali davasını incelerken, Gümrük Kanunu'nun 227. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan 'yüz kızartıcı suç' ifadesinin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal talebiyle AYM'ye başvurdu. İlgili düzenlemede, gümrük müşaviri olabilmek için aranan şartlar arasında, taksirli suçlar hariç affa uğramış olsa dahi, bir dizi suçtan hüküm giymemiş olmak yer alıyordu.
Bu şartlar arasında 5 yıldan fazla süreli kaçakçılık, zimmet, rüşvet, dolandırıcılık, sahtecilik, hileli iflas ve ihaleye fesat karıştırma gibi suçlar sayıldıktan sonra, 'bu sayılanlar gibi yüz kızartıcı suçlar' ifadesi kullanılıyordu.
AYM Kararının Gerekçesi: Belirsizlik ve Öngörülemezlik
Anayasa Mahkemesi, yaptığı inceleme sonucunda iptal talebini haklı buldu. Karar gerekçesinde öne çıkan hususlar şunlar:
Türk Ceza Kanunu'nda veya başka bir kanunda 'yüz kızartıcı suçların' neler olduğuna dair açık bir tanım bulunmuyor. Mahkeme, bir mesleğin icrasını belli suçlardan mahkum olmama şartına bağlayan bir kuralda, hangi suçların kapsamda olduğunun açık, net ve öngörülebilir şekilde düzenlenmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Mevcut düzenlemenin, bireylerin hangi somut fiillerin mesleklerini icra etmelerine engel olacağını yeterli kesinlikte öngörmelerine imkan tanımadığı belirtildi. Bu belirsizliğin, kuralın uygulama alanını genişletebileceği ve keyfi uygulamalara yol açabileceği kaydedildi.
Çalışma Hakkına Yapılan Sınırlama Anayasaya Aykırı
AYM, sonuç olarak düzenlemenin çalışma hakkına getirdiği sınırlamanın belirli ve öngörülebilir nitelikte olmadığına karar verdi. Kararda, "Kural, keyfiliğe karşı yeterli güvence içermediği, temel hak ve özgürlüklerin kanunla sınırlanması gerekliliğiyle bağdaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır." ifadelerine yer verildi.
Bu nedenle, 'yüz kızartıcı suçlar' ibaresinin Anayasa'nın 13. (temel hakların sınırlanması), 48. (çalışma hürriyeti) ve 49. (çalışma hakkı) maddelerine aykırı olduğu tespit edilerek iptal edildi. Karar, Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdi.
Bu kararla birlikte, gümrük müşavirliği için mesleki yeterlilik şartları arasında yer alan ve belirsizliği nedeniyle eleştirilen önemli bir kriter hukuki güvence altına alınmış oldu.
