Avrupa Birliği artık teknoloji devlerine karşı eldivenleri çıkardı diyebiliriz. Öyle ki, Brüksel'den gelen son haberler gerçekten çarpıcı: Meta ve TikTok resmen soruşturma masasında!
Bu işin arka planı şu; geçen yıl yürürlüğe giren Dijital Hizmetler Yasası (DSA) adeta bir bekçi köpeği gibi çalışmaya başladı. Ve işte ilk büyük avını yapıyor.
Milyarlarca Euro'luk Oyun Başlıyor
Düşünsenize, bu soruşturmalar sonucunda her iki şirket de küresel gelirlerinin yüzde 6'sına kadar cezayla karşı karşıya kalabilir. Meta için bu rakamın ne anlama geldiğini tahmin edebiliyor musunuz? Neredeyse 14 milyar dolar! TikTok içinse durum hiç iç açıcı değil.
Avrupa Komisyonu'nun rekabetten sorumlu başkan yardımcısı Margrethe Vestager'in açıklamaları oldukça net: "DSA'nın sadece kâğıt üzerinde kalmayacağını gösterdik." Gerçekten de öyle.
Meta'nın Başı Dertte
Facebook ve Instagram'ın ana şirketi Meta için durum kritik. AB yetkilileri, şirketin "öde ya da takip et" modelini mercek altına almış durumda. Yani o ünlü reklam takip sistemi...
Şöyle ki; kullanıcılara "ya verilerini reklamcılık için kullandır ya da platformdan ücretli hizmet al" seçeneği sunulması AB'nin gözünde hiç de hoş karşılanmıyor. Temel sorun şu: Gerçek bir seçim özgürlüğü var mı yoksa bu bir zorlama mı?
Ve işin ilginç yanı - ki bunu çoğu kişi fark etmiyor - bu modelin genç kullanıcılar üzerindeki etkisi. Mahremiyet koruması konusunda ciddi endişeler var.
TikTok Fırtınası
TikTok'un durumu ise bambaşka bir hikaye. AB'nin bu popüler platformdan şüphelendiği dört ana başlık var:
- Algoritmik sistemlerin küçük kullanıcıları bağımlı hale getirip getirmediği
- Yaşa uygun doğrulama mekanizmalarının yeterliliği
- Veri gizliliği ayarlarının şeffaflığı
- Araştırmacılara erişim sağlanması konusundaki yükümlülükler
Özellikle algoritma bağımlılığı konusu - biliyorsunuz ki son dönemde pek çok ebeveynin kabusu haline geldi - AB'nin en hassas olduğu noktalardan biri.
Sonuçlar Ne Zaman Belli Olacak?
Brüksel'deki bürokratik süreçlerin hızı malum... Ancak bu kez işlerin hızlı yürüyeceğini düşünüyorum. Soruşturmaların derinleştirilmesi kararı alındı bile.
Peki ya bu şirketler suçlu bulunursa? O zaman sadece para cezası değil, iş yapış şekillerinde köklü değişiklikler de gündeme gelebilir. Hatta - ki bu çok radikal bir önlem - Avrupa pazarından geçici olarak uzaklaştırılma ihtimalleri bile var.
Avrupa Komisyonu'nun iç pazarından sorumlu başkan yardımcısı Thierry Breton'un sözleri her şeyi özetler nitelikte: "DSA kurallarına uyum için büyük platformlara yeterince zaman verdik. Artık harekete geçme zamanı."
Bu gelişmeler aslında çok daha büyük bir resmin parçası. Dijital dünyada güç dengeleri yeniden şekilleniyor ve Avrupa Birliği bu değişimin öncüsü olmaya kararlı görünüyor.
