Gelişen teknolojiyle birlikte yapay zeka artık hayatımızın her alanında. Peki ya bu sistemler hata yaparsa? İşte o zaman karşımıza 'yapay zeka mağduru' kavramı çıkıyor. Neyse ki hukuk sistemi bu konuda yavaş yavaş çözüm üretmeye başlıyor.
Son dönemde özellikle iş başvurularında, kredi değerlendirmelerinde ve hatta sağlık alanında yapay zeka kaynaklı hatalar nedeniyle mağduriyet yaşayanların sayısı hiç de azımsanacak gibi değil. Kimi işini kaybediyor, kimi haksız yere kredi alamıyor, kimi de yanlış teşhisle uğraşıyor.
Peki Hukuk Ne Diyor?
Türk hukuk sistemi aslında bu konuda oldukça esnek. Mevcut kanunlar yorumlanarak yapay zeka kaynaklı mağduriyetlere çözüm bulunabiliyor. Tabii biraz uzmanlık ve doğru avukat seçimi gerektiriyor bu iş.
İşin en can alıcı noktası şu: Yapay zeka sisteminin kararını insanların onaylaması durumunda, hukuki sorumluluk insana geçiyor. Yani "makine yaptı" demek pek işe yaramıyor.
Başvuru Yolları Nasıl İşliyor?
Mağduriyet yaşadığınızı düşünüyorsanız ilk yapmanız gereken delilleri toplamak. Ekran görüntüleri, e-postalar, resmi yazışmalar... Hepsi çok değerli. Sonrasında ise idari başvuru yapabilir veya doğrudan dava açma yoluna gidebilirsiniz.
Uzmanlar özellikle tüketici hakları kanununun bu noktada oldukça işlevsel olduğunu belirtiyor. Zira yapay zeka hizmeti veren firmalar da birer hizmet sağlayıcı sayılıyor.
Zorluklar ve Çözüm Önerileri
Elbette işler o kadar da kolay değil. Kanıt toplamak, teknik konuları mahkemeye anlatmak, uzman bulmak... Hepsi ayrı birer engel. Ancak umutsuzluğa kapılmaya gerek yok.
Son dönemde özellikle Baroların bilişim komisyonları bu konuda ücretsiz danışmanlık veriyor. Üniversitelerin teknoloji hukuku klinikleri de benzer şekilde destek olabiliyor.
Aslında mesele sadece hukuki değil, biraz da farkındalık meselesi. İnsanlar haklarının olduğunu bilirse, firmalar da daha dikkatli olmak zorunda kalacaktır. Belki de bu sayede daha adil bir dijital gelecek kurabiliriz.
Sonuç olarak, yapay zeka mükemmel değil - hata yapabiliyor. Önemli olan bu hataların bedelini mağdurların ödememesi için gerekli yolların açık olması. Neyse ki Türkiye'de bu yollar giderek daha da belirginleşiyor.
