Washington'dan gelen son dakika haberi, uluslararası diplomasi dünyasını karıştırdı. ABD yönetimi, tam da herkesin 'artık istikrar gelir' dediği bir dönemde, UNESCO'dan çekilme kararı aldı. Hem de daha iki yıl önce, büyük bir törenle kapılarından geri dönmüşken...
Kimilerine göre bu hamle, Biden yönetiminin 'çok taraflılık' söylemleriyle tam bir tezat oluşturuyor. Öyle ya, 2017'de Trump döneminde başlayan kopuş, 2021'de tamir edilmişti. Şimdi yine aynı senaryo mu?
İsrail-Filistin Gerilimi Mi Tetikledi?
Kulislerde konuşulanlara bakılırsa, son dönemdeki İsrail-Filistin geriliminin bu kararda etkisi büyük. UNESCO'nun Filistin'i üye olarak kabul etmesi, ABD'de uzun süredir kabul görmeyen bir durum. 'Kültür savaşları' diye nitelendirilebilecek bu gerilim, görünen o ki yine sahne aldı.
Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, 'kurumun reforma ihtiyacı olduğu' gerekçesini öne sürüyor. Ama gerçekten sebep bu mu? Yoksa arka planda başka hesaplar mı var?
Mali Yükümlülükler ve Siyasi Hesaplar
Şu bir gerçek ki ABD, UNESCO bütçesinin yüzde 22'sini karşılıyordu. Yıllık yaklaşık 150 milyon dolarlık bu katkı, şimdi kesiliyor. Peki bu hamle:
- 2024 seçimleri öncesi iç politikada 'sert duruş' mesajı mı?
- Yoksa İsrail yanlısı lobilerin baskısı sonucu mu?
- Belki de Çin'in kurumdaki artan etkisine tepki?
Uzmanlar, kararın küresel kültürel diplomaside ciddi bir boşluk yaratacağı konusunda hemfikir. Özellikle de dünya mirası alanlarının korunması ve eğitim programları bundan nasibini alacak gibi görünüyor.
Sonuç olarak, uluslararası arenada yalnızlaşma eğilimi giderek artıyor. ABD'nin bu hamlesi, 'Batı ittifakı içinde bile fikir ayrılıkları var' diyenleri haklı çıkarır nitelikte. Bakalım önümüzdeki günlerde bu karara nasıl tepkiler gelecek...
