İzlanda'da ocak ayından bu yana kaydedilen yoğun sismik aktivite, bilim dünyasını alarma geçirdi. Uzmanlar, meydana gelen depremlerin, Avrupa'nın en büyük buzulu Vatnajökull'un altında uyuyan dev Bardarbunga yanardağının yeniden uyanma işareti olabileceğini açıkladı.
Patlama Artık 'Ne Zaman' Olacak Sorusuna Döndü
CNN'in aktardığı habere göre, bilim insanları yılbaşından itibaren bölgedeki sismik hareketliliği volkanik aktiviteyle ilişkisi bağlamında inceliyor. Yapılan araştırmalar, yerin derinliklerinde magmanın yeniden yükselmeye başladığını ortaya koydu. Uzmanlar, 2014'te İzlanda'nın son 200 yıldaki en büyük patlamasına yol açan Bardarbunga için artık "patlayıp patlamayacağı değil, ne zaman patlayacağı" sorusunun gündemde olduğu görüşünde birleşiyor.
İklim Değişikliği ve Buzul Erimesi Tehlikesi
İzlandalı araştırmacılar, ülkedeki 34 aktif volkanik sistemin yaklaşık yarısının buzullar altında bulunmasının büyük bir risk oluşturduğuna dikkat çekiyor. İklim değişikliği nedeniyle hızla eriyen buzulların, buz ve lav etkileşimi yaratarak volkanik patlamaları daha sık ve şiddetli hale getirebileceği teorisi üzerinde çalışılıyor.
Brown Üniversitesi'nden jeofizik araştırmacısı Allie Coonin, "Buzulların erimesi, magma üretimini artırarak daha büyük ya da daha sık volkanik patlamalara yol açabilir." değerlendirmesini yapıyor. İzlanda Meteoroloji Ofisi'nden Michelle Parks ise modellemelerin, buzul erimesi nedeniyle İzlanda'nın altında üretilen magma miktarının en az iki katına çıktığını gösterdiğini, ancak bu magmanın ne kadar sürede yüzeye ulaşacağının belirsiz olduğunu ifade ediyor.
Küresel Risk ve Geçmişten Acı Bir Örnek
Tehlike sadece İzlanda ile sınırlı değil. Dünya genelinde 245 volkan tamamen veya kısmen buzulların altında bulunuyor ve yaklaşık 160 milyon insan bu volkanların 100 kilometrelik çevresinde yaşamını sürdürüyor. Bilim insanları, buz altı volkanların özellikle tehlikeli olduğunu vurgulayarak, 1985'te Kolombiya'daki Nevado del Ruiz Yanardağı'nın patlaması sonucu 23 bin kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatıyor.
Oxford Üniversitesi'nden yer bilimci David Pyle, "Buzla kaplı volkanlarda küçük bir patlama bile son derece yıkıcı sonuçlar doğurabilir." uyarısında bulunurken, Cambridge Üniversitesi'nden Maximillian Van Wyk de Vries ise küresel ısınmayla birlikte birçok buz altı volkanın gelecek 100 yılda artık buzla kaplı olmayacağını ve bu coğrafyaların köklü bir biçimde değişeceğini sözlerine ekliyor.
