Türkiye'nin dini eğitim tarihinde çığır açan İmam Hatip okullarının kurucu fikir babası Mahmut Celaleddin Ökten, vefatının 63. yılında yad ediliyor. 21 Kasım 1961'de hayata veda eden Celal Hoca, eğitim sistemimize kazandırdığı vizyoner bakış açısıyla nesilleri etkilemeye devam ediyor.
Bir Eğitim Öncüsünün Hayat Hikayesi
Mahmut Celaleddin Ökten, 1882 yılında Trabzon'da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini memleketinde tamamladıktan sonra yüksek öğrenim için İstanbul'a geldi. Medresetü'l-Kuzat ve Darülfünun Edebiyat Şubesi'nde eğitim gördü. Bu dönemde Arapça, Farsça ve Fransızca olmak üzere üç yabancı dil öğrendi.
Ökten'in akademik kariyeri oldukça parlak geçti. Darülfünun'da felsefe, mantık, tarih ve edebiyat dersleri verdi. Cumhuriyet'in ilanından sonra çeşitli liselerde öğretmenlik yapmaya devam etti. Edebiyat, felsefe ve din ilimlerine olan derin hakimiyeti onu döneminin önde gelen aydınları arasına soktu.
İmam Hatip Okullarının Doğuşu
Mahmut Celaleddin Ökten'in en büyük hayali, modern eğitim anlayışıyla dini ilimleri birleştiren bir eğitim modeli oluşturmaktı. Bu vizyon, 1950'li yıllarda somut bir şekil almaya başladı. Demokrat Parti döneminde dini eğitim veren okulların açılması gündeme geldiğinde, Ökten'in bilgi birikimi ve tecrübesi bu süreçte belirleyici oldu.
1951 yılında 7 İmam Hatip Okulu'nun açılması kararlaştırıldı. Bu okulların müfredatını hazırlama görevi Mahmut Celaleddin Ökten'e verildi. Ökten, geleneksel medrese eğitimiyle modern okul sistemini harmanlayan bir program oluşturdu. Bu programda Kuran-ı Kerim, Arapça, fıkıh gibi dini derslerin yanı sıra matematik, fen bilimleri, edebiyat ve yabancı dil gibi modern derslere de yer verildi.
İmam Hatip okullarının ilk mezunlarını vermesiyle birlikte, 1959'da Yüksek İslam Enstitüleri'nin kurulması gündeme geldi. Bu enstitülerin kuruluş çalışmalarında da aktif rol alan Ökten, İmam Hatip okullarının bir üst eğitim basamağının oluşturulmasına katkı sağladı.
Celal Hoca'nın Eğitim Felsefesi ve Mirası
Mahmut Celaleddin Ökten'in eğitim anlayışının temelinde, din ve fen ilimlerinin birlikteliği yatıyordu. Ona göre, modern dünyada Müslüman bir gencin hem dini ilimlerde derinleşmesi hem de çağdaş bilimleri öğrenmesi gerekiyordu. Bu ikili yaklaşım, İmam Hatip okullarının kuruluş felsefesinin temel taşını oluşturdu.
Ökten'in eğitim modeli, sadece din adamı yetiştirmeyi değil, toplumun her kesiminde söz sahibi olabilecek donanımlı bireyler yetiştirmeyi hedefliyordu. Bu nedenle müfredatta sanattan spora, edebiyattan felsefeye geniş bir yelpazede derslere yer verildi.
Celal Hoca olarak anılan Mahmut Celaleddin Ökten, 21 Kasım 1961'de İstanbul'da vefat etti. Geride bıraktığı eğitim kurumları ve yetiştirdiği binlerce öğrenci, onun fikirlerinin ve vizyonunun yaşamaya devam etmesini sağladı.
Günümüzde Türkiye genelinde yüzlerce İmam Hatip okulunda eğitim gören öğrenciler, Mahmut Celaleddin Ökten'in açtığı yolda ilerlemeye devam ediyor. Onun eğitim anlayışı, sadece dini eğitim veren kurumlar için değil, tüm eğitim sistemi için önemli bir referans noktası olma özelliğini koruyor.
