Tam da beklenildiği gibi, 12 Haziran Perşembe günü Resmi Gazete'de yayımlanan kararlar arasında inşaat sektörünün nabzını tutan önemli bir değişiklik vardı. Yeni Yapı Denetimi Yönetmeliği, adeta bir deprem etkisi yaratarak sektördeki kuralları baştan aşağı yeniliyor.
Kimileri bu değişiklikleri "geç kalınmış bir adım" olarak nitelendirirken, kimileri de sektördeki standartları uluslararası seviyeye taşıyacak devrim niteliğinde görüyor. Peki nedir bu yönetmelikte dikkat çekenler?
Yapı Denetiminde Yeni Dönem
Öncelikle şunu söylemeliyim - bu değişiklikler sıradan düzenlemeler değil. Yapı denetim firmalarının çalışma prensiplerinden teknik personele, sorumluluk alanlarından yaptırımlara kadar neredeyse her şey yeniden şekilleniyor.
Mesela denetim süreçlerindeki şeffaflık konusu... Artık çok daha katı kurallar var. Denetim firmalarının her aşamayı kayıt altına alması ve bu kayıtları belirli sürelerle saklaması zorunlu hale geliyor. Bu, olası problemlerde "kim ne yapmış" sorularının cevabını bulmayı kolaylaştıracak gibi duruyor.
Teknik Personel Şartları Ağırlaşıyor
Gelelim işin belki de en can alıcı noktasına: teknik personel. Yönetmeliğe göre, yapı denetiminde görev alacak mühendis ve mimarlar için yeni kriterler getiriliyor. Deneyim süreleri uzatılıyor, eğitim zorunlulukları artırılıyor ve sınav şartı getiriliyor.
Bazı sektör temsilcileri bu değişikliklerin "sektörde kaliteyi artıracağını" söylerken, bazıları da "mevcut personel yetersiz kalacak" endişesi taşıyor. Haklılar da - çünkü yeni şartlar gerçekten oldukça iddialı.
Denetim Süreçleri Yeniden Tasarlanıyor
Yapı denetim süreçlerindeki değişiklikler ise neredeyse her aşamayı kapsıyor. Proje aşamasından başlayarak, inşaatın her safhasında yapılacak denetimlerin kapsamı genişletiliyor. Raporlama sistemleri dijitalleştiriliyor ve merkezi bir veri tabanına entegre ediliyor.
Aslında düşününce... Bu kadar kapsamlı bir değişikliğe neden ihtiyaç duyuldu? Son yıllarda yaşanan depremler ve yapısal problemler, denetim mekanizmalarının ne kadar hayati olduğunu acı bir şekilde gösterdi bize. Belki de bu yönetmelik, geçmişte yaşananları tekrarlamamak için atılmış en önemli adımlardan biri.
Yaptırımlar Ağırlaşıyor
Yeni düzenlemeye göre, denetim firmaları ve teknik personel için uygulanacak yaptırımlar da oldukça ağır. Usulsüzlük yapan firmalara verilecek cezalar katlanıyor, tekrarlanan ihlallerde firmanın yetki belgesinin iptal edilmesi gündeme geliyor.
Bu konuda şunu söyleyebilirim: artık "hafifletici sebepler" dönemi bitti. Yapı denetimi, ciddiyet gerektiren bir iş ve yeni yönetmelik bunun altını çizer nitelikte.
Sektöre Etkileri Ne Olacak?
Peki ya sektör bu değişikliklere hazır mı? Bazı firmaların yeni şartlara uyum sağlamakta zorlanacağı aşikar. Özellikle küçük ölçekli denetim firmaları için adaptasyon süreci biraz sancılı geçebilir.
Ama şu var - kaliteli ve güvenli yapılaşma için bu tür düzenlemeler kaçınılmazdı. Belki de sektörün bir anlamda "eleneceği" ve daha profesyonel firmaların öne çıkacağı bir döneme giriyoruz.
Yeni Yapı Denetimi Yönetmeliği, 12 Haziran 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi. Uygulama detayları ve geçiş süreçleriyle ilgili olarak ilgili bakanlık önümüzdeki günlerde açıklamalar yapacağını duyurdu.
Son bir not: Bu kadar köklü değişikliklerin hemen meyvelerini vermesini beklemek hayalperestlik olur. Ancak uzun vadede, inşaat sektörünün çehresini değiştirebilecek nitelikte bir düzenleme ile karşı karşıyayız. Umarım amacına ulaşır.
