Bursa'da öyle bir gelenek var ki, tam 650 yıldır zamana meydan okuyor. Gezek adını taşıyan bu dostluk ritüeli, sanki dün başlamışçasına tazeliğini koruyor. İnsan ister istemez hayret ediyor - nasıl oluyor da yüzyıllar geçmesine rağmen bu kadar canlı kalabiliyor?
Gezek, aslında bir nevi dönüşümlü ev buluşmaları zinciri. Her hafta başka bir üyenin evinde toplanılıyor ve ortaya çıkan masraf paylaşılıyor. Ama işin özünde çok daha derin bir şey var: insanların birbirine kenetlenmesi, sohbetin, muhabbetin hiç eksik olmaması.
Osmanlı'dan Günümüze Uzanan Yolculuk
Bu geleneğin kökleri Osmanlı'ya kadar uzanıyor. Ahilik teşkilatından izler taşıdığı söyleniyor - ki bu da işin ticari boyutunu gözler önüne seriyor. Eskiden esnaf arasında yaygınmış, sonra halka yayılmış. Düşünsenize, o dönemlerde bile insanlar 'birlikten kuvvet doğar' prensibini benimsemiş.
Günümüzde ise durum biraz farklı. Modern hayatın koşturmacası içinde bu tür gelenekler maalesef yok olmaya yüz tutuyor. Ama Bursa'da hâlâ direnenler var. Mesela 82 yaşındaki Mustafa amca, "Bizim gençliğimizde mahallede üç farklı Gezek grubu vardı" diye anlatıyor gözleri dolarak.
Gezek'in İşleyişi: Dostluğun Matematigi
- Her hafta farklı bir evde toplanılıyor
- Masraflar eşit şekilde paylaşılıyor
- Sohbet, yemek, oyunlar - hepsi bir arada
- Üye sayısı genelde 8-12 arasında değişiyor
- Katılım zorunlu değil ama devamlılık esastır
Aslında basit görünüyor değil mi? Ama işin sırrı bu sadeliğin içinde saklı. İnsanlar arasındaki bağı güçlendiren, komşuluğu canlı tutan bir sistem.
Neden Hâlâ Önemli?
Günümüzde apartman dairelerinde yalnızlaşan insanlar için Gezek bir nevi panzehir aslında. Sosyal medya arkadaşlıklarının yüzeyselliğine inat, yüz yüze iletişimin gücünü hatırlatıyor. Bir düşünün - kaçımız komşularımızla bu kadar yakın ilişki kurabiliyoruz?
Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin kültür envanterine girmiş bu gelenek. Resmi kayıtlara geçmiş olması, yok olup gitmesini engellemek için atılmış önemli bir adım bence. Çünkü kaybolursa, sadece bir gelenek değil, binlerce yıllık bir dostluk felsefesi de yok olacak.
Son olarak şunu söylemeden geçemeyeceğim: Belki de hepimizin hayatında biraz daha Gezek ruhuna ihtiyacı var. Kalabalıklar içinde yalnızlaştığımız bu çağda, gerçek insan ilişkilerini canlı tutan böyle geleneklere sıkı sıkıya sarılmalıyız. Ne dersiniz?
